Штом германската држава објави невиден пакет помош за економијата, како последица од пандемијата, се појавија првите кандидати. Но, ова не беа мали бизниси кои дури и не знаат како да плаќаат електрична енергија за следниот месец. Раката за доделување државна поддршка најпрво ја подадоа гиганти како „Адидас“, „Фолксваген“, „БМВ“, „Сименс“… Но, споровите со државата набргу избувнаа, бидејќи големите компании не сакаат да го прифатат условот за државна помош – да не плаќаат дивиденди на акционерите.

Не мора да бидете доктор по економија за да разберете како карантинските мерки преземени за контрола на вирусот Ковид-19 практично ќе го „заклучат“ најголемиот дел од економијата и дека ќе биде невозможно за огромен број компании да одржуваат ликвидност и работни места. Дури и во најмоќната светска економија, САД, ова предизвика експлозија во бројот на невработени.

Од друга страна, германската влада скоро веднаш, на крајот на март, одлучи да обезбеди финансиска помош на компаниите во невиден размер: во однос на заемите и државните гаранции, станува збор за една илјада и 200 милијарди евра. Ова не е крај на помошта, бидејќи одлуката за работа со скратено работно време, кога компаниите им помагаат да плаќаат придонеси за вработените, несомнено е државна помош. Но, компаниите ќе ги добијат тие пари од трезорот на Бирото за вработување.

Практично, од денот кога беше објавена државната помош, компаниите започнаа да се жалат на огромните загуби што ќе им ги донесе оваа пандемија и како ќе им требаат неколку милијарди, пишува „Дојче веле“. Сепак, првите што одговорија не беа малите производители кои не знаат како да ја платат сметката за електрична енергија следниот месец, туку еден гигант – Адидас, кој во средината на април доби заем од 2,4 милијарди евра. Толпата пред Министерството за финансии стануваше се поголема: Фолксваген, БМВ, Сименс исто така подадоа рака.

Државна помош за џебовите на акционерите?

Но, тогаш дојде првиот удар од соништата дека државните милијарди паѓаат од небото. Уште на почетокот на април, Владата јасно стави до знаење дека државната помош нема да биде одобрена за загриженост дека, дури и во оваа ситуација, прво да размислат за своите акционери и имаат намера да ги полнат џебовите со државни пари за плаќање на дивиденди. Накратко, германската влада рече: ако сакате да платите дивиденди, ништо од државните пари.

Оваа условеност на државната поддршка ги натера некои компании веднаш да се откажат. Дајмлер беше првиот што изјави дека не му е потребна никаква помош од државата и многу наскоро таква порака ја испратија БМВ и Фолксваген. Имено, ваквите загрижености не можат дополнително да ризикуваат да ги растераат акционерите со објавување како можат да се збогуваат со годишната дивиденда во ситуација кога огромни загуби веќе се случуваат на светските берзи. Покрај тоа, постои и друга опасност: вкупната вредност на берзата е веќе мала, и ако таа падне понатаму поради неплатени дивиденди – тоа би можело да биде мамка за непријателско преземање.

На крајот, барем кога станува збор за 30 најголеми германски грижи наведени во индексот DAX, државната помош навистина би била „преку леб – погача“. Според германската телевизија АРД, тие имаат вкупна резерва на готовина од околу 362,7 милијарди евра.

Некои се големи, но исцрпени

Сепак, некои компании се навистина во сериозни тешкотии, па затоа и ветија на државата дека нивните акционери ќе останат со кратки ракави. Адидас, но и производителот на автомобилска електроника Леони, па дури и Луфтханза, првично се бореа со сите сили за да продолжат да плаќаат на акционерите барем некој вид дивиденда.

Но, најголемата авиокомпанија на Германија е во толку голема неволја што едноставно нема простор за таква пресметка: десетици илјади летови се откажани, скоро целата флота е втемелена и стотици авиони никогаш повеќе нема да полетуваат – барем не со познатото лого на Луфтханза. Вредноста на берзата на оваа авиокомпанија е веќе далеку под вредноста на авионите што ги поседува. Затоа, на Луфтханза му остана само државната помош како единствена шанса да не се проголта. Планираниот пакет помош се состои од околу 10 милијарди евра заеми и одлука дека државата ќе преземе максимум 25% од акциите на компанијата.

Тогаш кога беше разјаснета ситуацијата во која големите компании навистина имаат потреба од помош од државата, следуваше дополнителен удар за загриженоста. Владата соопшти дека мерките за поддршка не вклучуваат само заеми, туку и државни пари што се издвојуваат за придонеси на вработените кои поради пандемијата повеќе не работат со полно работно време. Значи, кој ги испратил вработените дома на штета на државата, не смее да плаќа дивиденда на акционерите.

Ова се, всушност, огромни суми: околу 10 милиони германски државјани во моментот работат со скратено работно време, а тоа е цена што касарите на Службата за вработување не можат да ја понесат затоа што едноставно немаат толку пари.

Државата треба да им помогне на вработените, а компаниите ќе им „помогнат“ на акционерите

Во моментот кога германската влада го претстави овој услов за државна поддршка, се крена огромна врева во големите компании. Дајмлер беше првиот што повторно зборуваше, кој и покрај тоа што земаше државни пари за да плати придонеси на вработените со скратено работно време, изјави дека не сака да се откаже од плаќање дивиденди на акционерите. Веднаш потоа, другите трчаа да се пожалат – Фолксваген, БМВ, БАСФ, Континентал ја уверуваат владата дека помагањето на нивните вработени во суштина не е државна помош. Баер го тврди истото, па затоа брзо плати дивиденда минатата недела, а осигурителната компанија Минхен Ре се подготвува да го стори тоа што е можно поскоро.

Сепак, некои загрижености сфатија дека како што стојат работите сега, и веројатно подолго, тоа е државата која ги држи конците во свои раце. Концернот „Пума“, конкурент на „Адидас“, прифати дека нема да плати дивиденда, истото го реши и Фрапорт АГ, операторот на аеродромот во Франкфурт, производителот на мотори „Деуц“.

Среде овој спор, започнаа преговори меѓу Владата и претставници на автомобилската индустрија со цел да се разгледа иднината на оваа гранка, што е исто така е многу важно за целокупната германска економија.