М2 порасна за 26% во последната година – најголем пораст од 1943 година

Шпекулативните опсесии се во воздухот, за што сведочи неодамнешниот скок на биткоинот, дигитално средство со нула фундаментална вредност и „GameStop“, малопродажен ланец во опаѓање. Заедно со другите економски трендови – силно закрепнување, високи цени на суровините и забрзана инфлација – овие меурчиња имаат јасна причина: огромното ширење пари и кредити, пишуваат за Волстрит журнал Џон Гринвуд, главен економист во Инвеско и Стив Ханке, професор за применета економија на Универзитетот Џон Хопкинс.

Но, американските фискални и монетарни господари замижуваат. Тие се фокусирани само на закрепнување на пазарот на трудот. Со страста на масите, претседателот на Федералните резерви Џером Пауел и секретарот за финансии Џенет Јелен ни кажуваат дека единствениот начин да се спаси пазарот на трудот и да се постигне целосно вработување е да се истури фискално и парично масло во оган. Но, нивните рецепти и пророштва, според упатството за финансиска криза од 2008 година, не важат денес.
По оваа криза, ФЕД започна со квантитативно олеснување, што значително го прошири својот биланс. Во исто време, комерцијалните банки беа зафатени со намалување на портфолиото за заеми и со отпишување на загубите на хипотекарни хартии од вредност, што значеше дека инјекциите на Федералните резерви едноставно ги надоместуваа намалените биланси на трговските банки. Како резултат, растот на парите во периодот 2010-19, мерено според најголемиот агрегат на ФЕД, М2, во просек изнесуваше само 5,8% годишно.

Бидејќи билансот на состојба на ФЕД рапидно растеше, парите во оптек забавуваа бавно. Трошоците и инфлацијата беа ограничени, а закрепнувањето по кризата беше анемично, при што инфлацијата остана трајно под целта на ФЕД.

Спротивно на тоа, растот на понудата на пари во Кина скокна во просек за 23% во 2009 и 2010 година. Како резултат, Кина забележа силно закрепнување, но и скок на инфлацијата, од минус 1,8% во јули 2009 година на 6,5% годишно во јули 2011 година. Парите се важни.

Ние се движиме напред до февруари 2020 година. Оттогаш, износот на пари во американската економија, измерен со М2, се зголеми за неверојатни 4 трилиони долари. Ова е едногодишно зголемување од 26% – најголемо од 1943 година.

Претстојната опасност за економијата не е само тоа што машините за печатење работат со полна брзина од почетокот на пандемијата, туку и дека тоа ќе продолжи и во 2021 година. Паричната експанзија за оваа година е фиксна.

Вреди да се наведе списокот на мерки што нè доведоа таму каде што сме. Првиот и најголем извор на раст на М2 во 2020 година беа купувањата на ФЕД на државни и хипотекарни хартии од вредност. Кога Федералните резерви купуваат такви хартии од вредност од небанкарски институции, што е вообичаена практика, на продавачот му дава чек или извршува уплата со кредитирање на неговата банкарска сметка. Ова го зголемува М2. Од март 2020 година, инвестициите на ФЕД во државни и хипотекарни хартии од вредност се зголемија за скоро 3 трилиони долари. М2 порасна за приближно толку.

Вториот најголем извор на раст на М2 е купувањето од страна на деловните банки на краткорочни државни хартии од вредност и други должнички хартии од вредност, вклучително и обезбедени со хипотеки. Овие трансакции создаваат депозити на ист начин како и новите заеми, при што се кредитира депозитната сметка на продавачот или заемопримачот. Од почетокот на пандемијата, зголемувањето на инвестициите на банките во овие средства додаде речиси 1 трилион американски долари на депозитите, а со тоа и на М2.
Трет извор на раст на М2 беше ненадејната апсорпција на 800 милијарди американски долари во кредитни линии од страна на американските компании од февруари до април 2020 година. Овие средства веднаш беа кредитирани на депозитните сметки на компаниите. Но, заемите на корпоративните банки се намалија, па нето-промената на сметките беше плус 300 милијарди долари.

Зголемувањето на М2 од 4 трилиони долари го одразува квантитативното олеснување на ФЕД од 3 трилиони долари плус 1 трилион долари во банкарски набавки на хартии од вредност и 300 милијарди американски долари во нето корпоративни заеми.

Причината за несовпаѓањето од 300 милијарди долари е што ФЕД купува дел од своите хартии од вредност од банките – трансакции што не создаваат нови депозити. Кога ФЕД купува хартии од вредност од банка, се кредитира резервната сметка на банката кај ФЕД. Билансот на состојба на ФЕД се шири, но за банката, трансакцијата е едноставно размена на средства. Нејзините инвестиции во хартии од вредност се намалија, а резервите кај ФЕД се зголемија, но немаше додаток на депозити на клиенти, па М2 остана непроменет.

Монетарната експанзија во САД не е завршена. Резервите на банките, кои во моментов изнесуваат 3,2 трилиони американски долари, ќе се зголемат за околу 1,4 трилиони долари оваа година од купувањата на ФЕД на државни и хипотекарни хартии од вредност по ветена стапка од 120 милијарди долари месечно.

Покрај тоа, Министерството за финансии сигнализираше дека годинава ќе ја намали сметката на ФЕД за околу 820 милијарди долари. Овие пари ќе бидат потрошени преку федерални фискални програми. Овие трошоци дополнително ќе ги зголемат депозитите што одат во М2.

Значи, веќе знаеме дека понудата на пари веројатно ќе се зголеми за најмалку уште 2,3 трилиони долари оваа година. Со други зборови, дури и без нови заеми или дополнителни набавки на хартии од вредност од банки, монетарниот агрегат М2 годинава ќе порасне за скоро 12%. Ова е двојно побрзо од просечната стапка во периодот 2000-1919 година. Ова е раст што ги навестува инфлациските проблеми.