Судејќи според драматичните објави на финансиските институции во светот, долгот може да се претвори од лош пријател во сериски убиец, а ММФ веќе предвидува дека 40% од корпоративниот долг во големите економии ќе заврши со банкрот. Во Европската унија, вкупната задолженост на компаниите се зголеми за една петтина минатата година, така што повторно главната тема е како да се решат проблематичните пласмани и да се спасат банките и огромен дел од економијата од колапс.

Животот на работ, за економијата да не влезе во клиничка смрт при инвазијата на деструктивниот вирус корона, го задолжи светот за 281 илјади милијарди долари од вкупниот јавен и приватен долг, што е 355% од светскиот БДП. Колку ќе биде еснафот за евтино позајмување пари, ќе дознаеме на крајот кога ќе поскапи. „Седиме на должничка бомба и не знаеме кога ќе експлодира. „Штом кризните попусти и централните банки почнат да ги зголемуваат каматните стапки, светот ќе биде погоден од бран банкрот, можеби најлош од сите“, предупредуваат експертите од Институтот за меѓународни финансии (IIF), кој обединува повеќе од 400 банки и кредитни организации низ целиот свет.

Слични предвидувања даваат аналитичарите во инвестициската банка Голдман Сакс, кои тврдат дека бранот банкроти во САД ќе биде полош отколку за време на колапсот во 2008 година, додека Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) предвидува скоро 40% од корпоративниот долг во големите економии ќе банкротираат.

Како резултат на дополнителното позајмување од страна на компаниите во Европската унија за да ја преживеат коронската криза, учеството на корпоративниот долг на нефинансискиот сектор во БДП се зголеми за над 9% минатата година, на повеќе од 106% од БДП и вкупната задолженост за една петтина. Аналитичарите велат дека показателите за растот на корпоративниот долг оваа година ќе бидат уште подраматични. Бидејќи економската активност се опоравува заедно со вакцинацијата, прекумерниот долг во голема мера ќе ги ограничи инвестициите и ќе го поттикне растот на лоши долгови (НПЛ), така што новиот бран на неликвидност е вистинска закана за европската економија.

Затоа, една од горливите теми во Европската унија е повторно прашањето како да се решат пласманите на проблемите (НПЛ) и да им се овозможи на банките за нови заеми. Предложените решенија се движат од формирање мрежа на компании за управување со проблематични средства (АМС), до потпирање на зајакнување на резервите на капитал во банките и поттикнување на продажбата на неплазни капитали на секундарните пазари, вели економистот Иван Николиќ во анализата „Раст на корпоративниот долг за време на пандемија – закана за закрепнување на економијата “.

Предноста на АМЦ е тоа што, како по правило, поседува средства што лесно се продаваат, но во моментов има сè поголем број компании во Европа, особено мали и средни, кои немаат соодветно обезбедување. Затоа, дури и ако банките имаат проблематични пласмани преку АМС и секундарниот пазар, големото прашање е дали ќе се бара решение за лошите долгови во преструктуирање или ликвидација на компании, дури и одржливи.

Во плановите за решавање на горливиот проблем со неликвидност, ЕУ може да научи многу од српскиот пример за реструктуирање на компаниите во процесот на приватизација, смета Николиќ. Ова искуство покажа дека совршените модели во теоријата, во пракса, честопати следат кратковидни, некооперативни и штетни одлуки на доверителите, кои се обидуваат да ги решат своите побарувања што е можно побрзо и по секоја цена, дури и ако тоа доведе до уништување на компанијата.

Од друга страна, имајќи предвид дека огромен број компании се во неволја, се поставува прашањето кога да се преструктуира? Теоријата, се разбира, вели дека треба да бидат одржливи само оние компании, бидејќи во спротивно би се потрошиле огромни пари и ќе се наруши здравата конкуренција на пазарот. Но, во пракса, не е толку лесно да се утврди кој е одржлив на долг рок, а кој не, особено во ситуација кога организацијата на работата и начините на работа во компаниите се целосно непланирани и радикално се променија. Проценките засновани на пресек на деловното работење во времето пред пандемијата, особено може да „паднат во вода“, ако, на пример, за една година се покаже дека начинот на работа никогаш нема да биде ист како во претходниот кризен период.

Ќе биде особено тешко објективно да се утврди одржливоста во секторот на МСП, со оглед на нивниот број, фиксни трошоци, структура на капитал и разновидност. Во претходните кризи, товарот за преструктуирање на големите паѓаше токму на рамениците на помалите компании, така што поддршката за таквите компании треба да биде посеопфатна и флексибилна, што не може да се реализира без посериозни државни стимулации.

Една од неопходните мерки може да се очекува да биде еднократен отпис на долг кон малите и средни претпријатија, вклучувајќи даноци и обврски за социјално осигурување за време на пандемијата, но прашање е како државата ќе се однесува кон долгот што се појавил пред коронската криза? Долгот настанат за време на пандемијата не може суштински да се оддели од наследениот долг од преткризниот период, така што успешното преструктуирање и понатамошно преживување се можни само ако долгот се третира подеднакво, посочува Николиќ.

Пазарот на капитал може да има многу важна улога во финансирањето на европската економија по завршувањето на пандемијата, а преструктуирањето е шанса да се зајакне, особено во случаи на преобразба на долг во капитал, се наведува во анализата.

Прецизно утврдување на приоритети и решенија што се прифатливи и за доверителите, ова би отворило можност за ефикасно работење на европските компании за управување со средства. Тие би ги презеле и управувале со средствата на оригиналните сопственици, што би помогнало во финансиската консолидација на банките, но исто така и да ја зголеми стапката на наплата на проблематичните заеми. Средствата може да се продадат на секундарниот пазар или да се пренесат на поголем државен инвестициски фонд.

Очигледно е дека европското економско закрепнување ќе зависи од ефективниот начин на решавање на прекумерниот корпоративен долг, но исто така е јасно дека такво решение не може да се постигне доколку Европската унија не обезбеди заеднички ресурси, упатства и координација за преструктуирање на огромниот број на компании кои неминовно ќе следат. Во спротивно, изгледите се мрачни, бидејќи економијата би влегла во период на долгорочна криза, со банкрот на многу компании, дури и одржливи, со здрави деловни модели, додека економското закрепнување би било запрено на долг рок, заклучува Николиќ .