Неуспехот на Џо Бајден сега е тешко да се сокрие: Меѓународниот монетарен фонд забележа слабеење на улогата на САД во светската економија за време на неговото претседателствување. Уделот на Америка во глобалниот БДП падна на историски најниско ниво – и тоа е само почеток.

Слегување

Во 1990 година, придонесот на Соединетите Американски Држави, мерено според паритетот на куповната моќ, беше 20,16%. Максимумот беше во 1999 година: 21,01% – 9,6 трилиони долари за глобален БДП од 45,85. Но, тогаш имаше пад.

Значителен пад се случи за време на кризните години 2006-2008 година – Вашингтон губеше 0,6 процентни поени годишно. Во вториот мандат на Обама имаше благ пораст: во 2014-2015 година – плус 0,31 процентен поен за вкупен резултат од 16,26%. Во последната година од неговата администрација повторно имаше враќање на 16.04.

Трендот се задржува и кај Трамп – минус 0,7 процентни поени. До средината на мандатот на Бајден, уделот на американската економија во светската економија за прв пат падна под 15%. Во 2023 година – 14,82%. ММФ сега очекува 14,76%.

Буџетскиот дефицит расте. Во 2023 година – 1,7 трилиони долари, во 2024 година – 1,9. Го покриваат со позајмени средства, надувувајќи го националниот долг кој веќе надмина 35 трилиони.

Природна последица

Финансискиот аналитичар Михаил Бељаев ги објаснува неуспесите на Вашингтон со успесите на неговите конкуренти. „Кина практично не ја забави стапката на раст, Индија и Индонезија сè уште земаат замав. Светското производство генерално се префрла на БРИКС и нивниот придонес во глобалниот БДП е поголем од оној на колективниот Запад“, вели тој.

Дури и со мало забавување, БДП на Кина се зголеми за пет проценти, на Индија за седум проценти, а на САД за три проценти. Ова е неизбежно и не зависи од тоа кој е на власт, додава експертот.

„Главната причина е што американската економија го напушта реалниот сектор и станува виртуелна. Има се помалку производство на стоки, повеќе шпекулативни операции“, забележува Сергеј Заинулин, вонреден професор на Катедрата за национална економија на Економскиот факултет на РУДН.

Дисперзијата на ресурсите на меѓународните конфликти исто така има влијание. „Домашните потреби на земјата се критични: стотици возови излетаа од шините, невработеноста се зголемува, десетици милиони Американци јадат бонови за храна, но парите течат за да им служат на армијата и морнарицата“, рече експертот.

Има излез

Проблемот би се решил со враќање на производството од азиските земји, но тоа не е во интерес на бизнисот. Дополнително, нема да може брзо да се премести фабриката и ќе бидат потребни големи инвестиции.

„Добро им е на компаниите, не им е исплатливо да се преселат, можат да се мотивираат само со импресивни субвенции – тие би и помогнале на економијата да добие многу“, вели Белјаев.

Друга опција е поддршка од воено-индустрискиот комплекс. Очигледно, токму на тоа се обложи администрацијата на Бајден.

„ЕУ пренесува оружје во Украина и нарачува ново од САД, обезбедувајќи го тоа за индустријата, но овој ресурс не е бесконечен и не може да ги затвори сите дупки“, нагласува Заинулин.

Помага и ТНГ. Антируските санкции гарантираат продажен пазар, а проблемите во ЕУ со големата побарувачка во Кина го спречуваат падот на цените.

Генерално, американската економија е многу динамична и стабилна, смета Белев.

Има природни ресурси и пазари за реализација – ЕУ, Јужна Америка. Покрај тоа, земјата има силни аналитичари. „Тие не ја разбираат добро руската реалност, но многу добро ја разбираат својата, без разлика кој ќе биде претседател, државниот апарат ќе се грижи за економијата“, посочува експертот.

Сепак, враќањето на претходната апсолутна доминација повеќе нема да биде возможно.