Американската комисија за тргување со фјучерси (CFTC) на 20 септември ги одобри првите насоки за тргување за нерегулирани инструменти за офсет на јаглерод – резултат на напорите на администрацијата на претседателот Џо Бајден да го стандардизира хаотичниот пазар во обид да се справи со климатските промени. Мерките донесени од американското набљудувачко тело за финансиски деривати бараат од берзите да одобруваат договори за јаглеродни кредити, чија цена се заснова на вредноста на јаглеродните кредити купени од компаниите за да се надоместат емисиите на еден тон јаглерод диоксид или еквивалентно количество на стакленички гасови.

Секретарот за финансии на САД Џенет Јелен ги пофали новите упатства како начин „да се промовира интегритетот и етичките принципи на јаглеродните кредити и да се обезбеди поголема ликвидност и транспарентност на цените“.

Експертите на Морган Стенли проценуваат дека нерегулираниот пазар на овие инструменти ќе достигне 100 милијарди американски долари до 2030 година од само 2 милијарди долари оваа година. Договорите им дозволуваат на трговците и играчите на пазарот да се заштитат или да шпекулираат за идната цена на јаглеродните кредити, слично на начинот на кој функционираат традиционалните деривати на стоките или финансиските пазари.

Регулаторите се залагаат за построг надзор на доброволните пазари на јаглерод, кои работат надвор од очите на владата, поради загриженоста за квалитетот и двојното броење, кои се де факто главните причини поради кои дел од договорите се тргуваат во значителни количини.

„Ние сме одговорни пред законот да обезбедиме квалитет и транспарентност и на дериватите и на пазарот на готовина на кој се засноваат нивните ценовни котации“, коментираше шефот на CFTC – Ростин Бенхам. И додава дека „секој проект од алчност што сака да стигне до пазарот на јаглерод неизбежно ќе направи грешки и лоши актери“.

Насоките, првично предложени во декември 2023 година, имаат за цел да се спречат манипулациите и нарушувањата на цените со тоа што бараат од размената да се осигура дека доброволните јаглеродни кредитни деривати се усогласени со прописите на CFTC, како и со законот на Соединетите држави. Комисијата ги прифати со 4 гласа „за“ и еден „против“ – на Самер Мерсинџер – еден од двајцата републикански комесари во неа.

Подигнувањето на профилот на пазарите за јаглерод е приоритет на политиката за администрацијата на Бајден, која ги гледа кредитите за јаглерод како начин за привлекување повеќе пари од приватниот сектор во обновливите извори на енергија и складирањето. Овие алатки првично беа популарни меѓу компаниите, но исто така предизвикаа сериозни критики за нивната неможност да ги испорачаат ветените количини на јаглерод диоксид.

На почетокот на летото, секретарот Јелен објави упатства за претприемачите кои продаваат кредити, како и компаниите кои ги купуваат како средство за надоместување на нивните емисии. Поранешниот претставник на Соединетите Американски Држави за климата, Џон Кери, исто така ги поддржа пазарите за јаглеродни кредити со иницијативата на Стејт департментот од 2022 година за декарбонизација на регионалните енергетски сектори.

Сепак, и покрај политичката поддршка за развојот на пазарите на доброволни јаглеродни кредити, Бенхам стравува дека енергетската транзиција „ќе потрае децении“. Насоките на комисијата што тој ја предводи го ставаат товарот на берзите регистрирани кај неа за да се осигура дека нема „двојно броење“, што се случува, на пример, кога повеќекратни кредити за јаглерод се обезбедени со исти дрвја.

Регулативата „ќе помогне да се создадат попрофесионални и поголеми доброволни пазари на јаглерод“, коментира Марк Карни – специјален пратеник на ОН за климатски активности и финансии и поранешен претседател на Банката на Англија. Тој додава дека „другите глобални регулатори треба да го следат примерот на CFTC. И Бенхам признава дека насоките не се толку моќна алатка како прописите на регулаторите, но „очигледно е дека овој документ би бил најдобриот почеток… кој ќе добие поддршка од широка коалиција на засегнати страни“.

Со години, нерегулираниот пазар на јаглерод страда од сомневања за измама и преценетост на мерките за заштита на животната средина, а насоките доаѓаат во услови на намалување на сегментот. Размена на деривати CME Group на 30 август објави дека ќе ја откаже регистрацијата на еден од своите фјучерси компензирани производи, лансиран пред само две години. Неодамнешните истражувања на корисниците на јаглеродни кредити открија сериозна недоверба во кредибилитетот на јаглеродните отстапки, што ги обесхрабрува бизнисите да ги купуваат, објави американската финансиска компанија MSCI во истражувањето објавено на 19 септември.