Светот се соочува со својот најголем дефицит во снабдувањето со какао во последните 60 години, што значи дека купувачите ќе го почувствуваат тоа преку растечките цени оваа година и во 2025 година.

Меѓународната организација за какао прогнозираше дефицит од 374.000 тони за сезоната 2023-2024, што е 405 отсто зголемување од дефицитот од претходната сезона од 74.000 тони.

Лошиот принос на дрвото какао го предизвикаа лошите временски услови во Западна Африка, болестите и сечата на дрвјата, јавуваат светските медиуми.

„Најлошото допрва доаѓа“

Потрошувачите можеа да ги почувствуваат ефектите од скокот на цените на какаото бидејќи светот се соочува со најниската понуда во последните децении, иако големите чоколадни компании беа добро снабдени минатата година и не мораа да ги зголемат цените, индустријата може малку да направи за да влијае на цените, вели Пејл Џулс, аналитичар за стоки во холандската компанија Рабобанк.

„Најлошото допрва доаѓа“, рече Џоулс. Цените на какаото веројатно ќе пораснат и ќе останат високи уште некое време, бидејќи не постои начин брзо да се решат систематските проблеми на пазарот за чоколади.

Љубителите на чоколадо ќе се соочат со високи цени или помали пакувања на чоколадни производи, рече Џоулс, додека производителите би можеле да ја прилагодат количината на состојки во производите и да ставаат помалку какао. Најпогодено ќе биде темното чоколадо кое има висок процент на какао.

Чоколадото би можело да поскапи веќе Велигден.

„Со оглед на тоа што цените на какаото и другите производствени трошоци постојано се зголемуваат во текот на изминатата година, веројатно е дека потрошувачите ќе забележат скок на цените на чоколадните бонбони овој Велигден“, рече Дејвид Бранч од Истражувачкиот институт за храна Велс Фарго во Калифорнија, повикувајќи се на истражување од месец март.

Цените на какаото нагло се зголемија поради прекините во снабдувањето во клучните земји производители како Брегот на Слоновата Коска и Гана, рече Џоулс, кои сочинуваат околу 60 отсто од вкупното производство на какао во светот.

Посевите со какао се погодени од болеста на црните мешунки и вирусот на пукање, а многу дрвја го надминаа својот максимален потенцијал за принос бидејќи немало големо садење дрвја од раните 2000-ти, рече Џоулс.

Фабриките за чоколади мируваат

Цените на какаото се зголемија повеќе од двојно во изминатата година, а производителите на какао не можат да произведуваат чоколадо од сурово какао и се потпираат на преработувачите кои ги мелат зрната во путер, прав и алкохол од кои се прави чоколадо. Сепак, преработувачите велат дека не можат да си дозволат да купат зрна какао, пишува Ројтерс.

Државниот преработувач на зрна какао од Брегот на Слоновата Коска, Transcao, една од деветте големи фабрики во земјата, соопшти дека престанал да купува зрна поради високата цена. Сè уште не го прекинале производството бидејќи се потпираат на залихи, но не прецизираа во кој капацитет работат.

Два извори од индустријата рекоа дека фабриката на Брегот на Слоновата Коска е речиси во застој, пишува Ројтерс, истакнувајќи дека изворите побарале да не бидат именувани бидејќи не се овластени јавно да зборуваат на оваа тема.

Еден од двата извори рече дека повеќе големи државни фабрики наскоро би можеле да се затворат во Брегот на Слоновата Коска, кој произведува речиси половина од какаото во светот.

„Се јаде“ заработката на чоколадниот пазар

Заедно со цените на шеќерот кои се за околу 25 отсто повисоки отколку што беа во изминатите пет години, повисоките цени на какаото ќе ја „изеде“ заработката на пазарот на бонбони, пишува Вашингтон пост.

Производителот на колачиња и чоколадо, Монделез минатата година рече дека планира да ги зголеми цените за наредната година.

Претходните зголемувања на цените во Европа доведоа до она што компаниите го нарекоа „прекинување на клиентите“, што значи дека високите цени ги оддалечија некои клиенти од купувањето.

Европските купувачи беа главно рамнодушни кон цените на производите на Монделез во четвртиот квартал, но извршниот директор Дирк Ван де Пут рече дека чувствителноста на европските купувачи може да се зголеми оваа година.

„Можеби би можеле да очекуваме мал скок бидејќи цените продолжуваат да растат трета година по ред, особено чоколадата“, рече тој.

Во Соединетите Американски Држави, потрошувачите исто така размислуваат за набавките со зголемувањето на цените, чекајќи производите да се најдат во продажба или купуваат помали димензии.

Храната беше голем дел од проблемот со инфлацијата за време на пандемијата. Во летото 2022 година, цените на храната се зголемија со годишна стапка од околу 12 отсто, што е речиси двојно повеќе од вкупниот пораст на индексот на личната потрошувачка, според мерката за раст на цените на американското Министерство за финансии. Избувнувањето на птичјиот грип и ефектите од војната во Украина врз глобалните цени на суровините доведоа до зголемување.

Но, една година подоцна, кога глобалните синџири на снабдување се нормализираа, цените на храната се зголемија побавно од мерките на целата економија. „Ние сме во многу чудно опкружување. Има многу промени“, вели Мајкл Страјн, економист во Институтот Американ Ентерпрајз, според Вашингтон пост.

Заработка на берзата од шпекулации за цената на какаото

Лошите временски услови и растителните болести ги уништија посевите на какао во Гана и Брегот на Слоновата Коска, кои заедно произведуваат повеќе од две третини од зрната какао во светот. Поради децениските ниски цени, земјоделците од Западна Африка не можеа да инвестираат во своите култури.

Сепак, хеџ фондовите кои се потпираат на пазарните трендови имаат корист од големиот раст. На пример, диверзифицираниот фонд на Aspect Capital со седиште во Лондон е зголемен за 18,2 отсто досега оваа година, а какаото е најголемиот двигател на растот.

Фондот ја намалуваше својата позиција бидејќи цената се зголеми за да помогне во контролата на ризикот, рече лице запознаено со фондот. Овие шпекуланти кои се обложуваат дека цените ќе продолжат да растат „заработуваат пари од рака“, пишува Фајненшл Тајмс.

Интерконтиненталната берза, која управува со фјучерсите за какао во Њујорк, соопшти дека шпекулантите ги намалувале своите позиции во текот на изминатата година. Со скоковите на цените кои ги достигнаа маржите, производителите на чоколади рекоа дека немаат друг избор освен да ги пренесат трошоците на потрошувачите.