Банкарскиот гигант Кредит Свисс со години отвора сметки за автократи, дилери на дрога, осомничени воени злосторници и трговци со луѓе, открија неколку светски медиуми.

Информации за ова на германскиот весник „Зидојче Цајтунг“ му дал свиркач, а потоа била покрената истрагата „Свисс Сикрет“ која открива сопственици на 100 милијарди швајцарски франци (109 милијарди долари, 96 милијарди евра) кои се чуваат во тајна институција со седиште во Швајцарија.

„Зидојче цајтунг“, британски „Гардијан“ и американскиот „Њујорк тајмс“ се меѓу повеќето од 40 медиумски организации вклучени во истрагата во рамките на Проектот за известување за организиран криминал и корупција (ОЦЦРП).

Медиумите анализираа податоци за 30.000 клиенти на Кредит Свисс кои протекоа во оваа истрага. Сметките биле отворени од 40-тите години од 20 век до изминатата деценија. Повеќе од две третини од нив се отворени по 2000 година, а многу постојат и денес. Меѓу разоткриените се шверцер со луѓе осуден на Филипините, шеф на берзата во Хонг Конг затворен за поткуп и египетски милијардер кој го нарачал убиството на неговата девојка, либанска поп ѕвезда.

Меѓу другите клиенти се бројни шефови на држави и влади, министри, разузнавачи, како и олигарси и претприемачи со сомнителен углед, пишуваат медиумите. „Зидојче Цајтунг“ пишува дека меѓу податоците е и името на поранешниот менаџер на „Сименс“ кој беше осуден за поткуп во 2008 година. Се вели дека тој има шест сметки.

Една од неговите сметки отворена во 2006 година содржела имот во вредност од повеќе од 54 милиони швајцарски франци (околу 51,66 милиони евра), сума за која медиумите тврдат дека не може да биде резултат на неговата плата во „Сименс“.

Протекувањето, исто така, открива тајни сметки на јорданскиот крал Абдула Втори, поранешниот ирачки вицепремиер Ајад Алави, алжирскиот автократ Абделазиз Бутефлика и поранешниот ерменски претседател Армен Саркисијан. Саркисијан поднесе оставка од функцијата во јануари, набргу откако „Зидојче Цајтунг“ го контактираше за да се распраша за неговите сметки во швајцарската банка. Поранешниот претседател рече дека ги затворил сите сметки пред да мора да го пријави својот имот.

Протекувањето укажува на неуспехот на Кредит Свисс банка да ги процени и отфрли сомнителните клиенти и оние кои ракуваат со нелегални средства. Банката објави дека измамниците можеле да отвораат сметки или да водат сметки дури и „ако банката одамна знаела дека имаат работа со криминалци“.

Новинарите разговараа со неколку поранешни вработени во банката, кои опишаа „многу токсична корпоративна култура која го поттикнала преземањето ризик за да се зголеми профитот – и бонусите“, се анведува во текстот објавен на Организацијата ОЦЦРП.

Поранешни вработени рекле дека тоа довело до култура на две групи правила за две групи клиенти: богати и ултра богати.

Свиркачот, чие име останува непознато за медиумските партнери, ја опиша швајцарската банкарска тајна како „неморална“.

„Преправањето заштита на финансиската приватност е само ‘смоквин лист’ кој ја прикрива срамната улога на швајцарските банки како соработници со затајувачите на данок“, рече свиркачот.

Кредит Свисс вчера жестоко ги негираше обвинувањата, велејќи дека истрагата е „заснована на нецелосни, неточни или селективни информации извадени од контекст, што доведува до тенденциозни толкувања на работењето на банката“.

Банката соопшти дека 90 отсто од тие сметки се веќе затворени. Што се однесува до сметките кои сè уште се активни, од таму велат дека е „добро што се преземени соодветни прегледи и други чекори поврзани со контролата во согласност со нивната сегашна рамка“.

Банката, исто така, соопшти дека законот ја спречува да коментира за „односите со потенцијалните клиентите“.

Швајцарија долго време беше еден од најнепроѕирните финансиски центри во светот. Но, земјата во последниве години се обиде да го отстрани имиџот на рај за даночно затајување, перење пари и проневера на државни средства.

Швајцарските банки сега ги разменуваат информациите за сопствениците на сметки со голем број земји, но не и со некои од најсиромашните и најкорумпираните земји. Истрагата покажа дека голем број клиенти во податоците на „Свисс Сикрет“ доаѓаат од Венецуела, Египет, Украина и Таџикистан.

Кредит Свис банка беше вмешана во десетици скандали во последните две децении и плати повеќе од 10 милијарди долари казни. Овој месец банката стана првиот голем швајцарски заемодавец кој се соочи со кривични пријави за тоа дека му помогнала на бугарски нарко картел за перење пари. Банката ги негира обвинувањата.

Минатиот месец банката го загуби претседателот Антонио Хорт-Осори откако двапати ги прекрши правилата на ковид-19.