Случајот Кашоги може да го попречи снабдувањето со нуклеарна технологија во Саудиска Арабија, но има доволно алтернативи
Во многу индустриски земји, нуклеарната енергија ја изгуби својата атрактивност, пред се благодарение на нуклеарната централа Фукушима во 2011 година.
Има неколку земји кои размислуваат за изградба на нови нуклеарни централи или за поправка на старите, пишува Ванад Мелтиетијан за Oilprice.com.
Со 44 реактори во изградба, Кина е вистински исклучок.
Вкупната моќност на овие проекти е проценета на 150 GW, што ќе биде достапно за енергетскиот пазар до 2030 година.
Од друга страна, Саудиска Арабија може да стане втор најголем светски пазар за нуклеарна енергија. Ријад планира да започне со изградба на своите први два реактори следната година, а уште 19 до 2030 година.
Бидејќи не постојат саудиски компании кои ги поседуваат потребните технологии и вештини за градење на ваков тип централи, know-how-то ќе биде обезбедено од странски претставници.
Неколку енергетски компании беа вклучени во листата за да се обезбеди потребната експертиза.
Фокусот паѓа врз американските компании, но за да можат да изнесат потребната технологија, тие ќе треба прво да добијат одобрение од Конгресот. Здравите врски меѓу САД и Саудиска Арабија и заедничкиот интерес за одвраќање на Иран ги подгреваат надежите за ваква зделка.
Но веста за новинарот Кашоџи последните денови остро ја смени оваа ситуација.
Вашингтон одржува блиски односи со Ријад уште од крајот на Втората светска војна поради стратешката важност на арапското кралство.
Секој американски претседател од средината на 1940-тите го даде потребното внимание и ресурси за одржување на тој однос.
Претседателот Доналд Трамп не е исклучок.
Дестинацијата на неговото прво патување како претседател беше токму Ријад, каде заедно со локалните лидери потпиша договор за воена технологија во вредност од 110 милијарди долари.
Иако Ријад направи неколку погрешни чекори во областа на надворешната политика, како на пример блокадата на Катар, Вашингтон продолжи да ја поддржува арапската земја. Дури и катастрофалната војна со Јемен не ја промени ситуацијата.
Но убиството на еден човек успеа да го промени тоа. Барем привремено.
Смртта на саудискиот опозициски новинар Џамал Кашоги, во која беа вмешани саудиски лидери го натера Вашингтон да го погледне Законот за безбедно користење на нуклеарна енергија од 1954 година, каде што јасно се истакнуваат неколку предуслови како гаранции за мирното користење на овој тип на енергија пред странските компаниите и владите да можат да се потпрат на американската технологија. Петте клучни американски сенатори го повикаа Доналд Трамп да преземе казнени мерки против саудиските власти. Според сенаторот Марко Рубио, “никаква врска не е доволно силна за да не пропадне”.
Покрај него сенаторот од Демократската партија Едвард Марки повика Трамп да ” ги прекине дискусиите за цивилно-нуклеарна соработка со Саудиска Арабија и да ги поништи одобренијата за пренесување на нуклеарни услуги, технологија и нуклеарна помош”.
Билатералните притисоци врз администрацијата на претседателот се закануваат да ги прекинат добрите односи меѓу Ријад и Вашингтон. Ова се случи пред 6 ноември. Демократите, кои успеаја да си го вратат контролата врз Претставничкиот дом, се значително по-критички настроени кон Ријад на темата “Кашоги” отколку републиканците.
Ова може да се претвори во сериозен предизвик за администрацијата на Трамп, како и за американските компании, кои се обидуваат да се развие бизнис со Саудијците.
Меѓу компаниите кои се борат за профитабилна изградба на нуклеарни централи е Росатом, кој во моментов гради 34 реактори во 12 земји.
Вкупната вредност на договорите, упатени кон руската државна енергетска компанија се зголемија до 300 милијарди долари, што одговара на 60% од сите изградени атомски централи.
Со цел да се направат нови договори и да ги сервисираат веќе постоечките објекти и проекти во арапскиот свет, Росатом отвори канцеларија во Дубаи.
До неодамна Русија и Саудиска Арабија се натпреваруваат на глобалниот енергетски пазар, но драматичниот пад на цената на нафтата, предизвикан од бумот во производството на американското гориво од шкрилци ги принуди двете енергетски велесили да соработуваат, суштински доведувајќи геополитичка промена, доведувајќи и до договорот “ОПЕК +” благодарејќи на нафтата.
Според саудискиот министер за енергетика Халид ал-Фалих, арапското кралство исто размислува инвестиција во износ од 5 милијарди долари во проектот за екстракција на ЛНГ Arctic-2, предводен од руската “Новатек” и француската Total.
Иако во моментов не може да се тврди со сигурност дека “Росатом” ќе добие профитабилни нарачки од арапските држави, Москва се позиционира подобро во последниве години, искористувајќи ги затоплените односите со Ријад.
Во случај Вашингтон да одлучи да го забрани пристапот до својата технологија, Саудиска Арабија ќе има многу алтернативи. Русите одговараат, барем на хартија, на барањата на Саудиска Арабија,факт што ќе го олесни евентуалното американско повлекување во регионот.