На конференцијата Invisso во Виена, Европската инвестициска банка (ЕИБ) објави сеопфатен работен документ кој ја испитува состојбата на иновациите во земјите од Централна, Источна и Југоисточна ЕУ (ЦИЈИЕ), во контекст на дискусиите за долгорочна конкурентност на ЕУ. Овој документ го нагласува значајниот напредок на регионот во зајакнување на капацитетот за иновации во изминатата деценија, а истовремено се справува и со постојаните предизвици што го загрозуваат неговиот раст и конкурентност.
Стимулирањето на иновациите во регионот на ЦИЈИЕ се соочува со бројни предизвици, и многу од нив не се единствени за регионот. Овие предизвици вклучуваат зголемување на достапноста на вештините неопходни за иновации, обезбедување соодветен ризичен капитал, усвојување врвни технологии, а сето тоа додека се подобрува целокупната бизнис средина. Недостигот на работна сила веќе поттикнува некои фирми да ги префрлат своите иновативни активности од северот и западот на ЕУ во регионот на ЦИЈИЕ, а во регионот на ЦИЈИЕ во неговите помалку развиени области.
„Конвергенцијата бара значителна поддршка за иновативни инвестиции, вклучително и зголемување на истражувањето и развојот и вештините на работниците во регионот на ЦИЈИЕ. Затоа, во ЕИБ, ние сме посветени на поддршка на иновацискиот пејзаж во земјите од ЦИЈИЕ“, изјави Киријакос Какурис, потпретседател на ЕИБ. „Нашата соработка со локални засегнати страни и меѓународни партнери од јавниот и приватниот сектор е од суштинско значење за надминување на бариерите за иновации и за осигурување дека регионот може да се натпреварува на глобално ниво“.
Работниот документ открива дека бизнисите во регионот на ЦИЈИЕ го удвоиле својот персонал за истражување и развој и ги зголемиле инвестициите во интелектуална сопственост од 10 % на 12 % во текот на изминатата деценија; Покрај тоа, продуктивноста на работната сила во регионот, од 1,9 % годишно, порасна значително повеќе отколку во Северна и Западна Европа во изминатата деценија. Сепак, економиите на ЦИЈИЕ сè уште се соочуваат со сериозен недостиг на вештини. Дополнително, само осум од најголемите 2.500 светски инвеститори за истражување и развој се со седиште во регионот на ЦИЈИЕ. Само Германија поднесе речиси 25.000 патенти до Европската канцеларија за патенти во 2023 година (во споредба со само 1.600 во регионот на ЦИЈИЕ).
Извештајот, исто така, нагласува дека трошоците за истражување и развој во регионот на ЦИЈИЕ се околу половина од оние во северниот и западниот дел на ЕУ, при што бизнисите во ЦИЈИЕ трошат само 0,8 % од БДП за истражување и развој во споредба со 1,8 % во другите региони. Активностите за иновации во ЦИЈИЕ се главно концентрирани во производството, ИКТ и фармацевтските производи, со значителни разлики меѓу фирмите и географските области. Додека растот на продуктивноста во регионот го надмина оној во северниот и западниот дел на ЕУ, последните трендови покажуваат знаци на забавување.
„Зајакнувањето на иновациите е клучно за подигање на животниот стандард и за зајакнување на конкурентската позиција на регионот на ЦИЈИЕ“, изјави Дебора Револтела, главен економист на ЕИБ. „Нашите наоди ја нагласуваат потребата од таргетирани политики за подобрување на достапноста на квалификувана работна сила и обезбедување соодветен ризичен капитал, кои се од суштинско значење за поттикнување раст воден од иновации и за надградба на моделот на раст во регионот“.