Eкономски, Германија заостанува зад другите развиени економии. Зошто? Какви грешки направи земјата и што треба да се промени?
Економските експерти во Германија не се оптимисти за 2025 година. На ова укажуваат прогнозите на повеќе институти во земјава, резимирани од германската јавна телевизија АРД. Германскиот институт за економски истражувања очекува економскиот раст следната година да биде само 0,2%. Институтот Ifo (Институт за економски истражувања на Универзитетот во Минхен) и Институтот Лајбниц во Хале предвидуваат раст од 0,4%. Институтот за светска економија во Кил очекува стагнација. Дури во 2026 година се очекува германската економија да заживее со посериозен раст од 0,8% до 1,2%.
Се повеќе компании планираат отпуштања
2024 година ќе биде обележана со економски пад – се очекува намалувањето на БДП во Германија да биде меѓу 0,1% и 0,2%. Сепак, сегашната криза не е нова појава – најголемата економија во Европа со години се соочува со сериозни проблеми. Од третиот квартал на 2021 година, Германија бележи или минимален раст или контракција на економијата.
Германскиот пазар на труд досега успеа да ги издржи цикличните проблеми – невработеноста во земјава е меѓу 5,8% и 6,1%. Сепак, ова може да се промени. Според истражувањето на Институтот за германска економија, четири од десет германски компании планираат да ги намалат работните места во наредната година. И економистите на Ifo очекуваат зголемување на невработеноста.
Германија заостанува зад другите водечки економии
Германија е во тешка ситуација во споредба со останатите земји од еврозоната, каде економијата во третиот квартал од 2024 година порасна во просек за 0,9%, за разлика од растот од 0,1% во Сојузна Република. Во 2025 година се очекува ова несовпаѓање да остане. Според Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД), следната година економијата на Германија ќе расте најбавно од сите 38 земји-членки на ОЕЦД.
Германската индустрија, која долги години беше најголемата сила на земјата, станува нејзина слабост. Според експертите, производствениот сектор страда од структурни проблеми како што се недостиг на персонал, високи трошоци и бирократски пречки. Цените на струјата и бензинот остануваат над нивото од пред кризата, а многу сектори не можат да го пополнат недостигот од квалификувана работна сила. Сето ова доведе до „сериозна загуба на конкурентноста, особено на неевропските пазари“, резимира „Ифо“. Зголемениот протекционизам и геополитичките тензии влијаат и врз извозно ориентираната економија на Германија. „Германскиот економски модел изгледа едноставно веќе не е во мода“, велат експертите на германската банка Хелаба, цитирани од АРД.
Меркел не ги спроведе клучните реформи
Како дојде овде? Според британското издание „Економист“, администрацијата на Ангела Меркел сноси сериозна одговорност за состојбата на германската економија. Неспроведените реформи во текот на 16-те години во кои беше на чело на државата, уште еднаш ја претворија Германија во „болниот човек на Европа“. Германија во 2009 година во својот устав го вклучи т.н „должничка кочница“, што ја ограничува можноста буџетот да биде во дефицит. Ова доведе до хронично недоволно инвестирање во јавните услуги. Но, на ова мислење не е само британското издание. Многу економисти во Германија, исто така, гледаат на должничката сопирачка како главна пречка за инвестициите и растот. Според нив, тоа е и една од причините за лошата инфраструктура во земјава.
Дали има излез? За да се врати во живот, Германија треба да се фокусира на намалување на даночното оптоварување на бизнисите, намалување на бирократијата и трошоците за енергија, проширување на дигиталната, енергетската и транспортната инфраструктура и привлекување дополнителна работна сила – враќање на постарите граѓани на нивните професии, мотивирање на повеќе жени да работат. како и олеснување на пристапот на странските работници до пазарот на трудот. Доколку се преземат чекори во оваа насока, економијата следната година би можела да порасне за 1,1 отсто или речиси три пати повеќе од прогнозата.