Рускиот град Тољати со генерации е синоним за фабриката за автомобили АвтоВАЗ, која го произведува најпознатиот руски автомобил Лада. Но, додека Западот воведува сè повеќе санкции кон Русија поради воената акција во Украина, работниците на Тољати и АвтоВАЗ се соочуваат со тешки времиња.

Собрани во мал стан во областа Автозаводскиј, која ја опкружува голема фабрика, неколку работници од синдикатот Единство рекоа дека се загрижени за својата иднина. „Ова е фабрички град. Сите овде работат или во фабрика или во полиција“, рече Александар Калинин (45), кој 15 години работи на товарен лифт во АвтоВАЗ.

Градот е формиран во 60-тите

AвтоВАЗ е формирана во 60-тите години за да ја покрие зголемената побарувачка за достапни автомобили во Советскиот Сојуз, а нејзиниот главен производ Лада стана надалеку познат по својата едноставност и издржливост. Фабриката е основана во градот Ставропол, на околу 780 километри југоисточно од Москва, што беше преименуван во Тољати по италијанскиот комунистички политичар Палмир Тољати.

Фабриката ја преживеа економската криза по распадот на Советскиот Сојуз во 1991 година и на крајот беше преземена од францускиот Рено. „За Тољати оваа фабрика е сè. Целиот град е изграден околу неа“, вели 33-годишната Ирина Мјалкина, која 11 години работи во магацин за резервни делови.

„Кога почнав, бев полна со ентузијазам, се надевав на добра плата, се уште се надевам“, рече таа со тажна насмевка.

Луѓето се нервозни

Повеќето производни линии престанаа да работат откако Москва ја нападна Украина на 24 февруари, а поради санкциите повеќе не може да набавува делови од странство. Работниците се на платен одмор и земаат две третини од платата, што за Мјалкина значи 13.000 рубљи или околу 152 евра наместо 20.000 рубљи (околу 235 евра).

Цените на храната и другите основни потреби вртоглаво растат како и насекаде во Русија. „Луѓето се нервозни“, рече таа. Со купувањето на АвтоВАЗ, Рено инвестираше милијарди евра во фабриката, но и сериозно го намали бројот на работници, со што останаа помалку од 40.000 од претходните 70.000.

„Имаше многу проблеми со заминувањето на работниците, но сепак постоеше јасен позитивен тренд“, изјави Андреј Јаковлев, директор на Институтот за истражување на индустријата и пазарот на московскиот Економски факултет.

„Роден е големиот руски производител на автомобили“

Сега неговата иднина е под знак прашалник бидејќи Рено е под голем притисок да ја бојкотира Русија, размислува дали да се повлече од фабриката. Никој од компанијата не сакаше да разговара со АФП, па дури и на новинарите не им беше дозволено да го обиколат Музејот на Лада во Тољати за време на неодамнешната посета.

Кога АФП снимаше во близина на фабриката, обезбедувањето на АвтоВАЗ повика полиција, која ги испраша новинарите и ги ослободи по неколку часа. Работниците во фабриката мораа да одат на тринеделен летен одмор во април, додека Рено размислуваше кои опции му се достапни.

Работниците работат две работи

Многу работници веќе мораа да најдат друга работа, како Леонид Јемчанов (31), механичар кој сега работи и како обезбедување за да го прехрани семејството. „Јас сум единствениот во семејството кој работи. Имам две деца, сопругата е на породилно. Морам да работам две работи, но и тоа не е доволно“, рече тој.

Доколку АвтоВАЗ не ја преживее кризата, нејзината пропаст би значела крај на индустриската ера за Русија.

Во подземна гаража во Тољати, двајца мажи во стари работнички одела работат на црвена Лада Нива од 80-тите, легендарно возило со погон на четири тркала. „Од детството, целиот мој живот е врзан за фабриката“, рече еден од механичарите, Сергеј Диогрик.

„Сите наши роднини во Тољати работеа во фабриката и јас работев таму. Немав избор, се е поврзано со таа фабрика“, додаде тој.

Тој 43-годишен маж го формирал и го води историскиот клуб Лада, кој ги собира советските љубители на автомобили од целиот свет. „Таа беше силен производител. „Рекордот на почетокот на 80-тите беше 720.000 автомобили годишно“, рече тој. Минатата година таму беа произведени околу 300.000 автомобили.

„Беше модерно да се дојде овде. Сега е модерно младите да одат во Москва или на друго место“, додаде тој. Тој рече дека се обидува да ја задржи надежта, истакнувајќи дека фабриката и нејзините работници веќе ги преживеале економските тешкотии во 90-тите. Русинот кој ги преживеа 90-тите, особено во Тољати, ќе се снајде, се ќе биде во ред“.