Пекинг ќе треба да им суди на странските инвеститори за финансирање на дефицитот на тековната сметка

Новата година носи нов оптимизам дека, на крајот на краиштата, трговската војна меѓу САД и Кина нема да ја уништи глобалната економија. Двете страни се на добар пат да потпишат „прва фаза“ од трговскиот договор за неколку недели. Чудно е што никој не се прашува дали Америка е подготвена за тоа што ќе се случи ако претседателот Трамп „победи“ во трговската војна, пишува Џозеф Стернберг за Вол Стрит Журнал.

Доналд Трамп прифаќа дека Кина извезува премногу, а САД извезуваат премногу малку. Ова е економски лизгава изјава – трговските суфицити и дефицитите не се ниту „добри“ ниту „лоши“, а факт е дека позицијата на Трамп станува застарена. Иако Кина сè уште одржува суфицит со САД, нејзиниот трговски биланс со светот драматично се менува.
Вишокот на тековната сметка на Кина – износот со кој извозот на стоки и услуги и приходите од странски инвестиции го надминуваат увозот – се намалува со години. Дефицит најверојатно ќе дојде на почетокот на оваа деценија, што значи дека Кина ќе увезува повеќе стоки и услуги (и ќе добие помалку профит од странство) отколку што извезува.

Големината на овој потенцијален дефицит, првично под 1% од бруто домашниот производ, во однос на огромните суфицити на тековната сметка од скоро 10% од БДП на годишно ниво, пријавени од Кина во првата декада на векот. Но, дефицитите ќе бидат постојани.

Една од причините е што населението во Кина старее, додека луѓето во работна возраст опаѓаат. Додека ова се случува, постарите домаќинства трошат заштеда. Ова ја интензивира побарувачката за увезена стока. Исто така, поддржува економски модел зависен од финансиската репресија – тоа е, канализирање на заштеди (за што Кинезите добиваат скандалозно ниска каматна стапка) на неефикасни државни претпријатија кои ја хранат извозната машина.

Друга причина е тоа што Кина ја исцрпи својата можност да го поддржува извозот со тоа што ги намали другите производители со цел да зграби уделот на пазарот. Кина не може да го апсорбира целиот производствен капацитет за секоја стока во светот.

Алтернатива на Пекинг би можела да биде да го искористи сопствениот економски раст за стимулирање на глобалната побарувачка – зголемување на тоа, така што учеството на Кина исто така расте во апсолутни услови. За жал, децениската индустриска политика на Комунистичката партија за потиснување на домашната побарувачка ја спречи оваа можност.

Постојаниот дефицит на кинеската тековна сметка, дури и мал, ќе има сериозни последици. Главната грижа ќе биде како да платат за тоа.

Јапонија, друга извозно ориентирана азиска економија која влезе во демографска стагнација, го реши овој проблем инвестирајќи многу во капацитет за производство во странство. Трговскиот биланс на Јапонија се менува помеѓу суфицитот и дефицитот, но нивната тековна сметка, која вклучува трговија, како и заработувачка од странство на локалните компании, е стабилно позитивна, бидејќи јапонските фабрики низ целиот свет ги враќаат своите профити.

Оваа опција не е достапна за Кина. Кинеските инвестиции во странство обично се слаби. Погледнете ги челичарниците кои произведуваат загуби во Велика Британија, зелената енергија која е многу зависна од субвенциите на европската влада или прескапите технолошки компании со тешко разбирливи деловни модели. Најголемата иницијатива „еден појас“ е да се фрлаат пари главно во корумпирани јавни проекти на кои не може да се верува дека ќе заработат приход за некого. Тие, исто така, сè повеќе предизвикуваат политичко сомневање и непријателство, особено во Малезија.

Ќе треба да се најдат други средства. САД го финансираат сопствениот хроничен дефицит на тековната сметка преку својата улога како водечка дестинација во светот за капитал за инвестиции. Првиот чекор на Кина би бил да привлече повеќе странски директни инвестиции во фабриките и услужните компании за зголемување на домашната продуктивност. Неколку последователни американски администрации се обидоа да го насочат Пекинг во оваа насока, барајќи подобра заштита на владеењето на правото и интелектуалната сопственост, но со мал успех.

Но, Пекинг има мал избор освен да изврши финансиска либерализација, како што забележаа економистите од Морган Стенли минатата година. Кина ќе треба да внимава на странските портфолио инвеститори за да привлече проток на капитал за да го финансира дефицитот на тековната сметка.

Не ја потценувајте деструктивната моќ на овој процес. Финансиското отворање значи многу повеќе од давање неколку лиценци на странски банки. Прво, потребен е голем ремонт на кинеското корпоративно управување за да се заштитат странските инвеститори, како и приватизацијата на државните и комунистичките контролирани претпријатија за да се овозможи странците да инвестираат.

Исто така, ќе биде потребно отстранување на капиталните контроли. Ова отворање на крајот ќе им даде на кинеските граѓани право да гласаат за економското управување на владата преку нивната желба (или недостиг на нив) да ги задржат своите пари во земјата. Комунистичката партија секогаш се спротивстави на ваквиот потег од очигледни политички причини.

Резултатот од сето ова – отворена Кина чија влада веќе не бара да го наруши правилното функционирање на глобалните пазари на добра и капитал – ќе биде победа за Кина, Америка и глобалната економија.

Но, никој не смее да очекува дека тоа е „лесна“ победа, како што Трамп тврди за неговите трговски војни. Најнаселената земја во светот и втората по големина економија се движи кон хаотична промена во нејзината економија, а можеби и политичкиот режим. Америка, како и сите други, подобро е да ги затегнат ремените за претстојното трнливо возење.

 

Забрането превземање на содржината без претходно одобрение од редакцијата на БанкоМетар.мк