Во суштина, Брисел не може да го натера Рим да ги затегне ремените и популистите го знаат тоа

Десниот популист и министер за внатрешни работи на Италија Матео Салвини често зборува глупости. Во минатата недела, сепак тој изрече соодветна реченица: “Тие сакаат да не казнат, но на крајот тоа ќе и наштети повеќе на ЕУ отколку нас”. Капа долу. Ксенофобија од Лигата ја разбра подобро асиметријата на еврозоната, отколку многу политексперти во Брисел.

Италија ја крева грчката стратегија на повисоко ниво: ладнокрвно третата по големина економија во еврозоната ги уценува другите земји со тежината на долгот. Италија е премногу голема за да се остави да пропадне. И тие го знаат тоа. Ниту претстојната процедура за дефицит ниту бесполезната казна од неколку милијарди долари ќе ја натераат владата да отстапи од камикази-курсот.

За Европа ова е фатален сигнал. Ако една сериозна економија, како Италија, толку отворено покажува рамнодушност кон правилата и ако ЕУ остане неактивна, можеме да ја отпишеме заедницата и нејзината валута, пишува во својот коментар Ханес Фогел за N-TV. Проблемот е што ако Брисел остане цврст, може да се постигне и крајот на еврото. Зашто, ако пазарите западнат во паника поради буџетскиот спор и ЕУ ги не врати парите за Рим, ниту една спасувачка програма нема да може да ја спаси Италија и да спречи катастрофата на еврото. Само Европската централна банка (ЕЦБ) може да го стори тоа. Марио Драги ќе мора да ја спаси својата земја.

Значи, горчлива вистина е дека ЕУ не може да стори ништо против произволниот долг на големите земји од еврозоната. Никој не може да ја принуди Италија да заштеди пари. Брисел може само да се надева дека Рим ќе го омекне својот став со нежен притисок.

Згора на тоа, постојат добри причини да и се овозможи на Италија да акумулира повеќе долгови. Прво, Берлин и Париз го извршија својот прв грев, и први го скршија Маастрихтскиот пакт, а не Рим. Второ, не само Италија ги прекршува правилата. Речиси две третини од сите земји од еврозоната го минуваат апсолутниот долг од 60% од економското производство, па дури и Германија. И за земја како Бугарија, која е во строга согласност со критериумите со години, се поставуваат нови услови. И трето, Рим итно треба да ја зајакне својата економија.

Но, структурните проблеми на Италија не може да се решат со тоа што на Рим ќе му се дозволи да одвои милијарди за популистички ветувања од изборите. Спорот со долгот јасно го покажува постојано вродениот дефект на еврото: заедничката валута нема вкупен буџет. Нема политичка волја за постигнување на консензус кој ќе обезбеди целно трошење на долгот што го зголемува долгот во јужниот дел на унијата и на оние кои штедат на север. Несоодветните правила на кои никој не се придржува, очигледно не работат.

И покрај предупредувањата, сега се радуваат критичарите на еврото. Но, кршењето на еврозоната, едноставно поради тоа што е политички поделена, не го решава проблемот. Микс на европски микробранови, кои ќе станат игралиште за шпекуланти, ќе биде рецепт за економски пад на сметка на САД и Кина. На крајот, еврото треба да се реформира за да преживее. Италијанската криза е лакмусов тест за тоа како сериозно Европејците му пристапуваат на европскиот проект. Или тие треба да ја намалат економската интеграција на ниво кое може да се управува, или тие треба да се осмелат да направат голем чекор напред.

Одлучувачкиот ден не е премногу далеку. Дотогаш Брисел нема да има друг избор освен да се направи речиси невозможното: да покаже строгост, да ги обесхрабри имитаторите на Рим и да и предложи на Италија итар компромис во вистински момент во кој популистите не ќе можат да го откажат.

Како и обично, ситуацијата треба да се влоши многу сериозно пред да се подобри значително. Пазарите најверојатно ќе треба да се распаднат, па Италијанците ќе сфатат дека нема да постигнат ништо со расправии, зло и прст кон други.

Ако Италија не излезе од пубертетот што е можно побрзо, постои сериозен ризик дека еврозоната нема да преживее при нивното пензионирање. Можеби срцев удар нема да се случи веднаш, не за време на оваа криза, или можеби не следната година. Но, ако Рим не се сеќава, тоа е само прашање на време.

 

Автор : Ханес Фогел