1. Минималната плата нема да ја намали севкупната сиромаштија, туку ќе ја зголеми работата на црно.

2. Ревизорските извештаи на Државниот завод за равизија покажуваат дека договорите набавките проврзани со корона кризата не се на јавен повик и биле со цени повисоки од пазарните

3. Нема механизми за спречување криминал со криптовалути

4. Инфлацијата уште ќе расте во 2022 година.

5. Реално да се зборува за инфлацијата за да не се подгре нова инфлација (да не подгреваат очекувања)

6. Прекумерно трошење девизни резерви и издавање еврообвирзници

7. Приватните инвестиции продолжуваат да заостануваат

8. Нема ефикасност во јавните инвестиции

9. Реорганизација на администрацијата и социјалните трансфери

Ова се критичните точки во најновиот извештај на ММФ за Македонија, од 14 февруари 2022 година.

Извршниот одбор на Меѓународниот монетарен Фондот (ММФ) ја заврши консултацијата за член IV1 со Северна Македонија.

Силната поддршка на политиката го ублажи економското влијание на пандемијата. Фискална спасувачките линии помогнаа да се спречат големи загуби на работни места и да се заштитат најранливите, додека паричните и финансиски мерки го задржаа протокот на кредити кон стопанството.

По пад од 6 отсто на реалниот БДП во 2020 година, економијата закрепна за околу 4 проценти во 2021 година, поттикната од домашната потрошувачка, што ја одразува подобрената мобилност, враќањето на дијаспората и континуирана поддршка на политиките.

Приватните инвестиции продолжуваат да заостануваат, и додека надворешната трговија закрепна, одредени извозно ориентирани сектори остануваат негативно под влијание на глобалните нарушувања на снабдувањето, кои, заедно со зголемените цени на енергијата и храната, ја ослабна надворешната позиција и ја зголеми инфлацијата на 3,2 отсто во 2021 година.

Се очекува закрепнувањето да продолжи во 2022 година, иако годината започнува со послабо основа отколку што претходно се очекуваше поради глобалното оживување на пандемијата.

Реално БДП се очекува да порасне за 4 проценти. Остриот пораст на случаите со Ковид-19, во комбинација со ниските стапки на вакцинација, претставуваат негативни ризици за краткорочната перспектива.

Се очекува инфлација да се зголеми на 4,3 отсто во 2022 година, пред да се стабилизира околу 2 отсто во 2023 година.

Фискалната политика останува како поддршка.

Проценка на Извршниот одбор

Извршните директори го поздравија закрепнувањето на економијата како одраз на подобрена мобилност и континуирана поддршка на политиките. Гледајќи напред, директорите ја истакнаа важноста од зголемување на покриеноста со вакцини и ограничување на лузните од пандемијата додека се прави напредок на долгогодишните реформски приоритети.

Директорите се согласија дека фискалната поддршка треба да биде насочена и постепено да се намалува додека одржување на својата флексибилност со оглед на сѐ уште високата неизвесност поврзана со пандемијата.

Тие нагласија дека веродостојната среднорочна фискална стратегија ќе помогне да се зацврстат напорите за обнова на баферите и создаде простор за поприоритетни инвестиции.

Во овој контекст, тие препорачаа фокусирање на консолидација на даночната политика и администрацијата на приходите. Понатамошно подобрување на финансискиот менаџмент во јавноста е исто така потребен за поддршка на инвестицискиот план и ограничување на властите од фискални ризици.

Директорите со нетрпение го очекуваат напредок во зајакнувањето на транспарентноста и отчетноста на јавната потрошувачка.

Директорите забележаа дека де факто врзувањето на девизниот курс добро и служи на земјата. Тие ја охрабри централната банка да биде подготвена да ја заостри монетарната политика доколку има инфлација која се очекува да стане постојано повисоко отколку во еврозоната.

Директорите ги охрабрија политиките за олеснување на прераспределбата на ресурсите, подобрување на образованието и резултати и зајакнување на мрежата за социјална заштита.

Напорите за намалување на неформалното вработување и подигање учеството на жените и младите во трудот е исто така важно.

За да се ​​зачува вработеноста и конкурентноста, директорите сметаат дека треба да има и зголемување на минималната плата водени од трендовите на продуктивност.

Минимална плата: Сепак, оваа мерка во Македонија, експлицитно не го зема во предвид развојот на продуктивноста, констатира ММФ.

Иако повисоката минимална плата може да ја намали сиромаштијата кај работоспособното население, таа можеби нема да биде ефективна во намалувањето на целокупната сиромаштија бидејќи повеќето од оние кои се изложени на ризик – не работат.

Исто така, може да го зголеми неформалното вработување и да и наштети на конкурентноста, констатира ММФ.

Јавни набавки: Сепак, државниот завод за ревизија откри дека повеќето од ревидираните договори поврзани со пандемијата биле доделени без јавни повици, со некои случаи на значителни разлики во цените за слични стоки меѓу договорите.

За понатамошно зајакнување на ранспарентноста во јавните набавки, треба да се бара обелоденување на вистинската сопственост на субјектите кои склучуваат договор со владата.

Криптовалути: Сепак, ќе бидат потребни дополнителни напори за да се обезбеди ефективна имплементација на законските одредби. Планираната формализирање на тргувањето со криптовалути ќе бара стратегија за спречување на нивната употреба за криминални цели и за ублажување на ризиците за финансискиот интегритет, вклучително и преку ефективна рамка за AML/CFT. Северна Македонија ќе претрпи уште една евалуација од MONEYVAL во 2022 година.

Инфлација: Сепак, јасната комуникација за истрајноста на двигателите на инфлацијата и какви било промени во ставовите за инфлацијата ќе бидат од клучно значење за обликувањето на очекувањата, со што ќе се спречат вториот круг ефекти преку платите.

НБРНМ треба да биде подготвена да ги заостри политиките доколку се очекува инфлацијата во Северна Македонија да биде упорно повисока од инфлацијата во еврозоната, што во моментов не е случај, или ако се материјализираат значителни и постојани притисоци врз девизните резерви.

Јавни инвестиции: Во моментов, слабостите на владеењето ја попречуваат ефикасноста на јавните инвестиции. Проценката на ММФ за управување со јавните инвестиции за 2020 година покажа дека, и покрај одредени џебови на силни перформанси, многу од политиките и процедурите на земјата што ги регулираат јавните инвестиции или не се усогласени или само делумно се усогласени со добрите практики.

Девизни резерви и еврообврзници: Сепак, намалувањата на стапките преземени за време на пандемијата не поминаа на пазарните и стапките на заеми. По притисоците врз девизниот курс во 2020 година, резервите беа надополнети благодарение на нормализирањето на странските приливи, големото пласирање еврообврзници и распределбата на SDR. Повисокиот трговски дефицит од покачените цени на енергијата придонесе за обновени притисоци наесен.

Реорганизација на администрацијата: Властите имаат за цел постепено подобрување на целокупната фискална рамнотежа во нивната среднорочна фискална стратегија. Ова се планира да се постигне преку реорганизација на јавниот сектор, намалени оперативни трошоци и подобро насочени субвенции и трансфери, вклучително и за социјалната помош и локалните власти.

Тие се согласија со вработените дека реформата на даночната политика и засилената администрација на приходите се клучни за зајакнување на јавните финансии и постигнување повисок, поинклузивен и одржлив раст.