Пред околу четвртина век, Полска, како и другите источноевропски земји, претрпе големи промени во општеството и политиката.
Државно-контролираната економија беше заменета со пазарна економија, а Полска оттогаш го удвои реалниот БДП – од 1992 година. Таа има постојан раст кој не е прекинат дури и при последната глобална криза, кога дури и најсилните економии во светот потонаа во рецесија, а многумина сега ја сметаат за „нова Германија“, идниот двигател на европската економија.
Економска слобода и одгледување на кромид – или што навистина значи зборот „реформа“
Денес, тој е земен како класичен пример за брза транзиција. Спроведена е брза макроекономска стабилизација – намалување на високиот буџетски дефицит и високата инфлација, брза либерализација на надворешната трговија и приватизација на најголем број државни претпријатија, креирани се пазарни институции и подобрување на деловното опкружување.
Овие реформи можат најдобро да се илустрираат со постигнатото ниво на економска слобода. Полска, како и другите земји во транзиција, започна на реформите во екстремно ниско ниво. Судството беше под политичка контрола, законите против малите бизниси, пазарните институции како што е берзата не постоеа, а сите претпријатија освен малите фарми и микро-услугите беа во државна сопственост.
Еден интересен опис на ова случување е пример за земјоделство со кромид во Полска, и овој пример е само еден во серијата што објаснува како да се создаде бум во економијата:
Велика Британија нарача студија пред Полска да влезе во ЕУ во 2004 година за да се утврди влијанието на влезот на Полска врз британското земјоделство.
Резултатите покажаа дека нема да има скоро никакво влијание, бидејќи земјоделството во Полска е многу помалку продуктивно отколку во развиените земји на ЕУ, и дека главната конкуренција сепак доаѓа од земји како што е Холандија, која има технолошко знаење, додека во Полска сè уште се користат застарени техники.
Главниот проблем со оваа студија беше што економијата ја сметаше за статичка, а не како динамична варијабла, а лошата претпоставка е мајка на сите грешки.
Авторите на оваа студија заборавија на можноста Холанѓаните да одат во Полска и да се договорат со локалните земјоделци да им обезбедат семе и други материјали, а за возврат да го купат својот зеленчук по договорена цена.
Крајна линија: Велика Британија веќе не произведува кромид, туку го увезува од Полска.
Борба против одливот на мозоци
„Одливот на мозоци“, односно иселувањето на млади високообразовани луѓе во потрага по подобра заработка и услови за живот, особено ги погодува земјите на маргините на ЕУ и оние што неодамна и се придружија на оваа заедница.
За да ги задржат високообразованите млади луѓе кои одат во други земји членки, Полска одлучи дека заклучно со 1 август годинава, нејзините граѓани под 26-годишна возраст нема да заработуваат помалку од 85.528 злоти (20 000 евра) годишно, што е месечна плата од околу 1.600 евра, и повеќе тие нема да мораат да плаќаат данок на доход.
Ова значи дека данокот на доход е укинат за околу два милиони млади Полјаци. Објаснувајќи го законот во полскиот Сејм, премиерот Матеуш Моравиески рече дека 1,7 милиони луѓе ја напуштиле земјата во изминатите 15 години откако Полска влезе во ЕУ. Пред да го опише демографскиот пад како загуба на „една големина“, Моравјански рече дека тоа значи да се премести цел град со големина на Варшава.
Полското „не“ на еврото и ММФ
Пред две години, Варшава објави дека ќе се повлече од својот договор со Меѓународниот монетарен фонд под мулти-милијардерски износ долари на флексибилната кредитна линија.
„Полската економија е во толку добра состојба што можеме да го сториме тоа“, пишуваше во тоа време полскиот министер за финансии Матеуш Моравицки.
Во тој момент, Полска имаше рекорден буџетски суфицит од 1,36 милијарди американски долари и економски раст од скоро четири проценти.
Усвојувањето на еврото не е приоритет за Полска, тврдат постојано претставници на властите. Во својата реторика тие секогаш истакнуваат дека приоритет на владата не е усвојување на еврото, туку зголемување на платите на граѓаните на ниво на западноевропски земји.
Тоа ќе трае околу десет години, според нивната анализа.
Полјаците се колнат во својата валута злотот, кој, како што честопати се вели, „обезбедува просперитет на народот“, и се сомневаат дека веднаш штом ќе го усвојат еврото, трошоците за живот и цените на основните прехранбени производи драматично ќе скокаат.
Забрането превземање на содржината без претходна согласност од редакцијата на БанкоМетар.мк