Бугарија веројатно само од март до јули годинава по морски пат извезла речиси три милиони барели нафтени деривати од руско потекло.

Русија годинава заработи околу една милијарда евра само на сметка на најголемата руска приватна нафтена компанија „Лукоил“, искористувајќи ги дупките во правилата на санкциите на ЕУ, со помош на една од членките на Унијата – Бугарија.

Искористувајќи го единственото ослободување од забраната на ЕУ за увоз на руска нафта, Бугарија дозволи милиони барели од Русија да се влеат во локална рафинерија во сопственост на Русија, која потоа извезуваше различни рафинирани горива во странство, вклучително и во земјите на ЕУ, покажува истрага од меѓународната невладина организација  NGO Global Witness како и на тинк-тенковите Center for the Study of Democracy (CSD) и Center for Research on Energy and Clean Air (CREA), како и независниот извештај Политико.

Земјите од ЕУ и пратениците во Бугарија сега го повикуваат Брисел да ги заостри правилата кои на земјата ѝ даваат посебен третман додека Европската комисија го подготвува својот 12-ти пакет санкции против Русија, кои се очекува да бидат обелоденети во наредните денови.

„Во најмала рака, треба да ги заостриме санкциите и режимот на отстапување“, рече Дељан Добрев, кој претседава со комисијата за енергетика во бугарскиот парламент. „Но, најоптимално е да се ослободиме од оваа несовпаѓање“.

Прашањето, исто така, фрла ново светло на тешкотиите со кои се соочува ЕУ во изготвувањето ефективни санкции против Москва, бидејќи локалното спроведување останува непроменливо, додека лабавиот правен јазик отвора пат за заобиколување на правилата.

„Режимот на санкции е како швајцарско сирење и што и да правиме, секогаш сме три месеци зад Русите“, изјави еден дипломат на ЕУ за Политико.

Кога членките на ЕУ минатиот јуни се согласија да го забранат увозот на руска сурова нафта преку море по неколкунеделни исцрпувачки преговори, на Бугарија ѝ беше одобрено „специјално отстапување“ од мерката до крајот на 2024 година поради нејзината „географска изложеност“.

Балканската земја во голема мера се потпира на рафинеријата Бургас на „Лукоил“ на брегот на Црното Море, која обезбедува 80 отсто од нејзините потреби за дизел и бензин и една десетина од нејзиното економско производство – и тоа им даде на Русите значајно политичко влијание таму.

Но, откако бугарската привремена влада сигнализираше дека ќе продолжи да продава нафтени деривати од руско потекло во ЕУ, Европската комисија зазеде построг став, забранувајќи ѝ на Софија да го прави тоа од 5 февруари, велејќи дека мерката е „единствено наменета за обезбедување сигурност на снабдувањето за Бугарија“.

Според правилата за санкции на ЕУ, Бугарија не може да продава нафтени деривати во странство. Но, има финта: Софија може да одобри извоз ако тие производи се за „ексклузивна употреба“ во Украина или „не можат да се складираат во Бугарија поради еколошки и безбедносни ризици“ сѐ додека нивната „продажба, снабдување, трансфер или извоз не е наменета за заобиколување на санкциите“.

Така, Бугарија веројатно само од март до јули годинава по морски пат извезла речиси три милиони барели нафтени деривати од руско потекло.

Бугарскиот министер за финансии Асен Василев изјави за Политико дека тоа е затоа што рафинеријата има капацитет за складирање само 10 дена, додавајќи дека ослободувањето од санкции, исто така, помогнало да се соберат до 250 милиони евра даноци за владата оваа година.

„Не чувствуваме одговорност за извозот на ‘Лукоил’ и за приходот генериран за Кремљ“, рече Василев. „Одложувањето е на сила не само за да ѝ сѐ помогне на Бугарија, туку и за да се обезбеди рафинеријата да работи“.

Сепак, владините статистики покажуваат дека локалните резервоари за складирање на „Лукоил“ имаат капацитет приближно еднаков на тримесечната побарувачка на нафта во Бугарија, рече Мартин Владимиров, директор на програмата за енергија и клима во ЦСД, „што ја прави потребата за извоз на рафинирани производи од еколошки причини неверојатна“.

Дури и ако ниту еден од рафинираните производи што заминуваат од Бугарија не потекнува од Русија, Кремљ сепак заработи еден тон пари само со тоа што продолжи да испраќа сурова нафта во Бугарија. Помеѓу 5 февруари и 31 октомври оваа година, Москва заработила 983 милиони евра од таквите испораки, според пресметките на „Глобал Витнес“ врз основа на обемот на увозот на руска сурова нафта, нејзините глобални цени и просекот на даноците што обично се наплаќаат за производство и извоз од таа земја.

Во соопштението, „Лукоил“ за Политико изјави дека прави сѐ „во согласност со законите на ЕУ и Бугарија“ и дека „почитувањето на поставените квоти е исто така под строг надзор на царинските органи на Бугарија“. (Политико)