Земјоделците ширум Европа излегоа на улиците на почетокот на годината, убедени дека за нивните неволји се виновни евтините украински производи со кои се тргува преку граница.

Масовните протести ги принудија владите на Европската унија (ЕУ) да направат огромни отстапки за земјоделците и ги ослабнаа политичките врски на Киев со неговите западни сојузници по целосната инвазија на Русија пред повеќе од две години, објави „Politico“.

Новоизбраниот претседател Владимир Путин на Русија мора да ги трие рацете со радост. На крајот на краиштата, тој е вистинскиот мозок зад кризата.

Главната причина зошто земјоделците од ЕУ не можат да ја продаваат сопствената стока оваа година нема никаква врска со Украина и нејзиниот огромен земјоделски сектор. Зад ова е Русија, чиешто сопствено рекордно земјоделско производство и огромниот извоз ги намалуваат цените на земјоделските култури до точка каде што страдаат земјоделците насекаде.

„Апсолутно е точно дека Русија го користи својот извоз на храна, особено извозот на пченица, како форма на мека моќ“, рече Кејтлин Велш, директор на Глобалната програма за безбедност на храна и вода во Центарот за стратешки и меѓународни студии и коавтор на неодамнешниот труд за растечката доминација на Русија на светските земјоделски пазари на сметка на Украина.

Помогната од исклучително поволните временски услови, Русија во последните две години одгледува невидени количини пченица и ја продава евтино на светскиот пазар. Ова го промени бумот на цените на житото и ги спушти на предвоени нивоа кои беа непрофитабилни за земјоделците во земјите на ЕУ. Тие одговорија обвинувајќи го Киев дека ги прави нивните посеви непрофитабилни.

Во Полска имаше и гранични блокади и покрај тоа што владата во Варшава минатата година еднострано забрани увоз на жито од Украина.

Откако Русија ја суспендираше иницијативата со посредство на ОН за враќање на украинскиот извоз на земјоделски производи преку Црното Море минатиот јули, Киев можеше да создаде свој безбеден извозен коридор. Украина го презеде најголемиот дел од притисокот врз копнените извозни патишта низ ЕУ.

Со целото внимание на украинскиот увоз во Европа, неколку земји од ЕУ продолжуваат да користат евтино руско производство. Шпанија, Италија и Франција се редовни купувачи на руско жито.

Притисната од Полска, Летонија, Литванија и другите источни земји на ЕУ, Европската комисија (ЕК) е подготвена повторно да воведе царини за увоз од Русија, ефективно двојно да ја зголеми цената и да ја намали побарувачката.

Сепак, пазарните аналитичари го гледаат овој потег повеќе како одвраќање отколку вистинско решение за тешката економска ситуација со која се соочуваат европските земјоделци, со оглед на релативно нискиот удел на пазарот во ЕУ што го отпаѓа на увозот.

Наместо да се расправаат за влијанието на украинскиот или рускиот увоз врз земјоделците, земјите од ЕУ е подобро да и помогнат на Украина да извезува сопствени земјоделски производи за да ја спречат глобалната доминација на Русија, особено во земјите со пониски приходи, велат тие аналитичарите цитирани од „Politico“.

Киев се согласува со оваа изјава. „Треба сериозно да го сфатиме овој концепт дека Украина треба да се врати на нејзините традиционални пазари во трети земји за да ја истисне Русија“, вели главниот трговски претставник на земјата, Тарас Качка.

„Тоа е апсолутно јасно и ние веќе го правиме тоа“, додава тој.

Во услови на политички превирања во ЕУ, Русија во голема мера успеа да го оттргне вниманието од себе пренасочувајќи го својот огромен извоз на пченица во други региони во светот каде што сака да го задржи геополитичкото влијание. Во текот на изминатата година, Москва испрати стотици илјади тони бесплатно жито во земјите во Африка и Азија.

Надворешниот претставник на Путин, Сергеј Лавров, исто така потпиша профитабилни договори со Бразил, Мексико и други земји од Латинска Америка чиишто посеви беа уништени од екстремните временски услови.

За разлика од другите големи извозници на жито, Москва не игра според правилата, така што постојат долгорочни ризици од оваа растечка зависност од руски стоки, вели Џозеф Зигл, директор за истражување во Африканскиот центар за стратешки студии со седиште во Вашингтон.

„Русија извезува само два производи во Африка: жито и оружје“, вели тој. „Африканските земји стануваат клучни за Москва поради нејзината растечка меѓународна изолација“, додава Зигл.

Со оглед на непредвидливоста на Русија, овие земји треба да настојуваат да ги диверзифицираат своите добавувачи, додаде тој.