Огромното празно поле на посиромашниот исток на Германија е местото каде што, за момент, амбициите на германскиот канцелар Олаф Шолц да создаде трајно економско наследство изгледаа незапирливи. На оваа парцела надвор од Дрезден, во жешкиот августовски ден во 2024 година, Шолц, во друштво на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен и други официјални лица, мавташе со лопата за првата бусен од голема фабрика на тајванската компанија за полупроводници TSMC. .
Помина неполн месец, а ентузијазмот беше попарен, бидејќи уште еден, поголем проект на „Интел корп“. за производство на најнапредните чипови, тргна наопаку и компанијата одлучи да ги стопира инвестициите за над 30 милијарди. евра во Магдебург, исто така и во Источна Германија.
Напорот да се претвори Германија во полупроводничка суперсила, за која упатените велат дека била лична иницијатива на канцеларката, сега изгледа безнадежна. Неговите соработници, сепак, тврдат дека тој ќе продолжи да се држи до тоа, и покрај предавството на Интел.
Шолц, чија трипартитна коалиција е скршена и кој треба да оди на предвремени избори во февруари, исто така би можел да ја изгуби канцеларската функција доколку гласачите решат да го казнат поради неговиот неуспех да ги зачува основите за раст на најголемата европска економија. Не помала е конфузијата во пошироката стратегија на Европа да го прошири својот капацитет во технологијата на чипови доволно за да се етаблира како столб на глобалниот просперитет.
Германскиот обид повторно да се открие како полупроводнички центар е дел од глобалната трка за стекнување контрола врз нафтата од дигиталната ера и движечка сила зад идните технологии како што е вештачката интелигенција.
„Овие микрочипови се насекаде – во телефоните, во правосмукалките, во фрижидерите и во нашите автомобили“, коментираше вицеканцеларот Роберт Хабек на радио „Дојчландфунк“ на 6 јануари, објаснувајќи зошто Германија не треба да се откаже од „Интел“. . Хабек додаде дека од нив зависи целата германска економија и дека „зависноста од рускиот гас не е ништо во споредба со чипсот“.
Целта на Европската унија е да го зголеми својот пазарен удел на глобалниот полупроводнички производ на 20% до 2030 година – амбиција која се чини недостижна, бидејќи учеството на заедницата во 2024 година е само 8,1% и без идни инвестиции. Може да падне на 5,9% за 2-45, според анализата на германското здружение за енергетски и дигитален сектор ZVEI и консултантската фирма Strategy &.
Иницијативата на Интел за производство на некои од своите најнапредни чипови во Германија беше промовирана на почетокот на 2024 година како „огромен скок напред за цела Европа“ од тогашниот извршен директор на компанијата, Пет Гелсинџер. Во моментов проектот е на двегодишна „пауза“, а мнозинството внатрешни извори од индустријата го сметаат за напуштен.
Овој пресврт е најлош во низата неуспеси за Шолц. Американскиот производител на чипови Wolfspeed и германскиот снабдувач на автоделови ZF Friedrichshafen преместија дел од своите операции од Дрезден во Португалија. Почвата на која Шолц се проби во август е дел од сè уште енергичната германска заедничка компанија ESMC, составена од TSMC, Infineo Technologies, NXP Semiconductors и Bosch. Останува само од грандиозната визија за привлекување меѓународни инвестиции потребни за создавање високотехнолошки кластер на Исток, илјадници работни места и тампон за да се амортизира затворањето на некогаш профитабилните сектори како што се рудниците за јаглен.
Проблеми имаа и другите европски земји. „Интел“ ги одложи плановите за фабрика во Полска и за заедничко вложување за 7,5 милијарди. Производителот на еврочипови ST Microelectronics и GlobalFoundries во францускиот град Крол. Меѓутоа, никаде шеф на влада не понудил толку многу инвестиции како во Германија, каде што Шолц се залагаше за микрочипови и сакаше да го искуша Интел со 10 милијарди. евра пари на даночните обврзници. Иако властите знаеја дека компанијата е во неволја, Гелсинџер инсистираше дека сè се одвива според планот. .
Одлуката на Интел за Полска и Германија „се заснова на очекуваната пазарна потрошувачка“, се вели во официјалното соопштение на компанијата. Исто така, јасно е дека менаџментот на компанијата „ќе ги процени можностите на крајот од двегодишниот прекин“ и „ако побарувачката на пазарот се опорави, … ќе ја задоволи оваа побарувачка локално во Европа“.
Суспендирањето на проектот во Магдебург, во комбинација со предупредувањето на Фолксваген дека ќе ги затвори фабриките во Германија, беше удар за срцето на владата на Шолц, која пропадна во ноември поради разликите со Линднер околу федералниот буџет. Предвремените избори се закажани за февруари.
За набљудувачите, меѓу кои и Вероника Грим, членка на Советот на независни економски советници на Шолц, и Ларс Фелд, професор по економска политика кој е советник на Линднер во Министерството за финансии, главен проблем е користењето на субвенциите на прво место. Во интервју за медиумите, Грим посочи дека „силна држава не е нужно онаа која учествува во се“ и „никој не може да ги надмине неповолните услови со субвенции“.
И покрај сето негово разочарување, Шолц не се откажа од својата надеж да ја трансформира Германија во центар за производство на чипови, а властите бараат алтернативи. Еден од нив е Самсунг, на кој Берлин агресивно му се додворува, вели добро информиран владин претставник. Компанијата се уште не пројавила интерес за проширување на своето производство во Европа.
Во меѓувреме, Министерството за економија води кампања за повеќе субвенции за полупроводници, откако започна нова тендерска постапка за околу 2 милијарди. евра во ноември 2024 година, според луѓе запознаени со плановите. Кабинетот сака да поддржи 10-15 проекти во голем број области, вклучително и производство на тенки полупроводнички слоеви и монтажа на чипови.
За Германија, лансирањето на врвни чипови за вештачка интелигенција во иднина – алтернативи на „Интел“ – има минимални шанси, бидејќи TSMC нема да ги произведува своите најнапредни полупроводници надвор од Тајван. Оваа фундаментална вистина значи дека, засега, сонот на Шолц за создавање значајно германско присуство во првите редови на иновациите е осуден да остане неостварен. Па дури и еден ден да се случи, тој нема време да ужива. Затоа што анкетите покажуваат дека опозициските демохристијани ќе победат на гласањето во февруари.