Светот се движи кон „војни за храна“ бидејќи геополитичките тензии и климатските промени ги туркаат земјите во конфликт поради намалените залихи, рече извршниот директор на „Olam Agri“, една од најголемите светски компании за трговија со земјоделски производи, цитиран од „Financial Times“.

„Водевме многу војни за нафта. Ќе водиме поголеми војни за храна и вода“, рече Сани Вергезе, шеф на трговската компанија за земјоделски производи со седиште во Сингапур.

Вергезе, кој зборуваше на конференција за потрошувачки прашања минатата недела, предупреди дека трговските бариери наметнати од владите кои сакаат да ги зајакнат резервите на храна ја влошија инфлацијата на храната.

Големите трговци со земјоделски производи, кои остварија рекорден профит во 2022-ра година, откако руската инвазија на Украина ги зголеми цените на храната, се обвинети дека ја поттикнуваат инфлацијата на цените на храната преку пренаплаќање во потрага по поголем профит.

Но, Вергезе рече дека високата инфлација во цените на храната делумно се должи на владината интервенција. Пролиферацијата на нетарифните трговски бариери во 2022-ра година како одговор на војната – 1.266 наметнати од вкупно 154 земји според неговата пресметка – „создаде прекумерна нерамнотежа помеѓу понудата и побарувачката“, истакна тој.

„Побогатите земји создаваат вишок на стратешки стоки, што доведува до прекумерна побарувачка и повисоки цени. Индија, Кина, сите тие имаат тампон акции. Ова само го продлабочува глобалниот проблем“, рече Вергезе.

Цените на храната почнаа да растат по пандемијата со Ковид-19 и подоцнежната руска инвазија на Украина, бидејќи извозот на жито и ѓубрива беше блокиран од конфликтот. Ова ја влоши несигурноста на храната во посиромашните земји и доведе до криза на трошоците за живот за потрошувачите ширум светот.

Со зголемувањето на цените и климатските промени кои влијаат на земјоделското производство ширум светот, владите се повеќе се свртуваат кон протекционистички политики.

Индонезија го забрани извозот на палмово масло во 2022-ра година за да го заштити домашниот пазар, а минатата година Индија воведе ограничувања за извоз на некои видови ориз во обид да го спречи растот на цените во земјата пред парламентарните избори, откако силните монсунски ветрови го нарушија производството и ја зголемија загриженоста за недоволно снабдување.

„Тоа беше најпогрешната работа. Ќе гледаме се повеќе вакви потези“, смета Вергезе.

„Olam Agri“, кој преработува и снабдува жито и канола, масло за јадење, ориз и памук, е дел од пошироката групација „Olam“.

Агробизнисот, кој снабдува храна, добиточна храна и влакна за светските брендови од „Nestlé“ до „Unilever“, имаше тешка година.

Трговската компанија, која има силно присуство во Азија и Африка, беше под истрага од властите во Нигерија минатата година по извештаите дека е вмешана во измама од повеќе милијарди долари. Акциите на компанијата пораснаа во февруари кога судот пресуди дека не сторила погрешно дело.

„Olam Group“ беше принудена да издаде предупредување за профит за првата половина на 2023-та година. Дури и по подоброто второ полугодие, објави пад од 56% на добивката за целата година на 278,7 милиони сингапурски долари (205,8 милиони американски долари), припишувајќи го тоа до високите каматни стапки и „вонредните загуби“ предизвикани од лошата жетва од нејзините бадеми во Австралија.

Компанијата соопшти дека падот на профитот е делумно резултат на послабиот придонес на „Olam Agri“, по продажбата на 35% од акциите во бизнисот во 2022-ра година на филијалата на Државниот инвестициски фонд на Саудиска Арабија за 1,24 милијарди долари. 51% од „Olam Agri“ е во сопственост на сингапурската државна инвестициска компанија „Temasek Holdings“.

„Olam Group“ има долгогодишни планови да го стави на списокот „Olam Agri“ во Саудиска Арабија, но тие постојано беа одложувани откако трговската група беше исклучена од бизнисот со храна во 2020-та година. Со седиште во Лондон „Olam Food Ingredients“ е еден од најголемите добавувачи во светот од какао, кафе, јаткасти плодови и зачини.

Зборувајќи за влијанието на климатските промени врз земјоделските култури во светот, Вергезе повика на состанок на директорите на индустријата за производи за широка потрошувачка, вклучително и оние на „Coca-Cola“ и „Associated British Foods“, за да се „разбудат“ и да преземат повеќе активности за климатските промени.

„Владите треба да воведат данок на емисиите на јаглерод. Јаглеродот денес е бесплатен, затоа загадуваме неселективно“, додаде Вергезе.