Меѓународниот Центар за решавање на инвестициски спорови во Вашингтон ја прифати тужбата на Ивица Тодориќ против Република Хрватска, а како што дознава Индекс, доколку Хрватска го загуби тој спор, на Тодориќ би можела да му плати од 7 до 8 милијарди евра. Во тој случај парите би биле исплатени од буџетот бидејќи Тодориќ во својата тужба ја обвинува државата дека со своите решенија му го украла Агрокор.

Во истиот суд, Хрватска неодамна го загуби случајот против унгарскиот МОЛ.

Одлуката на американскиот суд ќе биде обврзувачка и странката која губи нема право на жалба. Хрватската влада ја оспори јурисдикцијата на американскиот суд, но нејзините аргументи на крајот беа отфрлени. Адвокатите на Ивица Тодориќ во Хрватска се уште немаат добиено решение, но сосема е веројатно дека судот се прогласил за надлежен и ја прифатил тужбата на Тодориќ против Република Хрватска во врска со преземањето на Агрокор.

Адвокатот: Да, ова е успех за Тодориќ

„Ивица Тодориќ смета дека ова е секако чекор во вистинската насока и доказ дека аргументот на хрватската влада дека овој суд нема надлежност по прашањето на неговата тужба е целосно погрешен. Да, ова е успех за мојот клиент“, истакнува адвокатот Фран Олујиќ во интервју за Индекс.

Да потсетиме, Тодориќ во март 2020 година поднесе тужба во Вашингтон и побара отштета од Хрватска. Тодориќ тужбата не ја поднел како физичко лице, туку тоа го направила неговата холандска компанија Адриа Груп Б.В. и Adria Group Holding B.V., преку кои го држеше Агрокор.

Тужбата се заснова на тезата дека овие две странски компании биле принудени да ја префрлат контролата над Агрокор на државата и со тоа незаконски им била одземена инвестицијата. На тоа биле принудени од хрватската држава со своите одлуки во времето кога владата на првиот човек на ХДЗ Андреј Пленковиќ ја решаваше кризата во Агрокор.

Отштетата се плаќа од државниот буџет

„Судот мора да утврди дали е причинета штетата и во колкава сума. Во случај одлуката да биде позитивна за Тодориќ, тој износ на отштета треба да биде во милијарди евра“, вели адвокатот Олујиќ.

Според Индекс, отштетата би можела да достигне над седум милијарди евра. И додека за висината на обештетувањето се уште се шпекулира бидејќи е тешко да се предвиди пресудата на судот во Вашингтон, едно е веќе сигурно – висината на отштетата ќе и се наплати на хрватската држава, односно од буџетот.

„Да, доколку се донесе таква одлука, таа ќе се подмири од средствата на државниот буџет. Имено, Тодориќ тврди дека токму одлуката на државните органи му нанела штета, па сите даночни обврзници во Хрватска ќе морале да платат за таква штета на крајот“, јасен е адвокатот Олујиќ.

Одлуката на американскиот суд е обврзувачка и без право на жалба

Новооснованата компанија Фортенова, која е создадена како резултат на владиниот Лекс Агрокор, односно намирувањето на мнозинството доверители на Агрокор, е одвоена од Агрокор и тешко дека може да биде засегната од некаков надомест што би му бил доделен на Тодориќ во настан на успешна тужба. Имено, во статутот јасно е дефинирано дека Фортенова не е правен наследник на Агрокор.

Засега не се знае точно колку би можела да трае оваа процедура, но сигурно ќе трае неколку години. Во секој случај, одлуката на арбитражниот суд ќе биде обврзувачка и конечна и за тужителот Тодориќ и за тужената Хрватска, а странката што губи нема право на жалба на пресудата.

Влада на Хрватска: Се што направивме беше врз основа на законот

За овој случај се огласи и хрватската влада која нагласи дека Меѓународниот центар за решавање на инвестициски спорови само ги оценува претходните прашања и дека во понатамошниот тек на постапката ќе изнесе аргументи поврзани со самата суштина на спорот.

„Сите чекори што ги презеде владата беа засновани на законот, имајќи ја предвид севкупната економска и финансиска стабилност на Хрватска, зачувувањето на работните места и опстанокот на компанијата“, се нагласува во владиното соопштение.

За потсетување, од документацијата, електронската пошта, изјавите и написите објавени од Индекс од мај до јули 2018 година, јасно е дека премиерот и лидер на ХДЗ Андреј Пленковиќ и вицепремиерката Мартина Далиќ не само што намерно ја залажувале хрватската јавност кажувајќи невистини за државата во Агрокор, но како премиер и вицепремиер ги искористија своите позиции за да може специјалната група што ја избраа да заработува од работните места во Агрокор по стапувањето во сила на Лекс Агрокор и стапувањето на специјалниот владин комесар Анте Рамљак во средиштето на поранешната компанија на Ивица Тодориќ.

Кој е кој во аферата Борг

Рамљак бил член на групата Борг, како што се нарекувале, во која имало сопственици, претседатели и вработени на брокерски куќи, консултантски куќи и адвокатски канцеларии, а тајно работеле за владата на подготовка на закони.

Групацијата Борг работеше неформално, членовите не беа обврзани со договор за доверливост ниту беа ограничени да ги користат тие информации за сопствен бизнис. За деталите на средбите редовно го информирале лично премиерот Пленковиќ.

Пленковиќ и Далиќ го негираа постоењето на групата до мај 2018 година, односно до моментот кога Индекс ја објави првата од серијата написи за електронската пошта на потпретседателот Далиќ и тврдеа дека Далиќ лично го напишал законот. На крајот се покажа дека Законот го напишале група луѓе поврзани со Пленковиќ и Далиќ, кои подоцна заработиле од спроведувањето на тој закон.

Не земајќи го предвид јавниот интерес и транспарентното управување со процесот на рехабилитација на Агрокор, Пленковиќ и Далиќ открија не само доверливи правни и финансиски податоци туку и содржината на доверливите разговори меѓу членовите на владата со инвеститори, банкари и дипломати од Русија и други правни и финансиски податоци кои не и беа познати на јавноста.

Истрагата на УСКОК и ДОРХ за аферата Борг заврши во рекордно време, за само неколку недели.

УСКОК официјално објави дека во врска со аферата „Хотмејл“, која ја откри Индекс, нема елементи за кривично дело против поранешната потпретседателка Мартина Далиќ, премиерот Андреј Пленковиќ, поранешниот владин комесар Анте Рамљак и тогашниот министер за финансии Здравко Мариќ.

Нивното образложение беше полно со нелогичности, неодредености, па дури и лажни тврдења, што беше доказ за невешто завршена работа.

Извор: Индекс