Српската влада со ентузијазам ги прифати кинеските компании, додека граѓаните се жалат на тие инвеститори затоа што ги кршат еколошките правила, пишува денес Њујорк тајмс.

Весникот пишува дека владата ги поздравува кинеските инвестиции во Србија затоа што тие спасуваат пропаднати компании, но дека многу граѓани се жалат на лошите влијанија врз животната средина и политиките од ваквите инвестиции.
Многу компании носат работници од Кина наместо да вработуваат луѓе од Србија, а критичарите велат дека и помагаат на српската влада да ги намали демократските слободи.

„Њујорк тајмс“ потсетува дека кинеската компанија Зиџин рударска групација го презеде управувањето со топилницата за бакар во Бор во 2018 година и започна со минирање во ридовите во потрага по бакар и злато.

Убедени дека имаат поддршка од Вучиќ и неговите официјални лица, рударската компанија и другите кинески вложувања во Србија главно ги игнорирале жалбите и тајно го прикривале нивниот бизнис, се наведува во весникот.

Зиџин купи топилница која претходно беше во сопственост на државата, откако друга кинеска компанија купи челичарница пред да се сруши во близина на главниот град Белград, а српскиот претседател Александар Вучиќ ги поздрави кинеските инвеститори како спасители на неговата земја, пишува весникот.

„Кинеските пари спасија две големи, но сиромашни деловни компании за производство во Србија од уништување, заштедувајќи над 10.000 работни места и зајакнувајќи го она што двете земји го опишуваат како„ челично пријателство “меѓу Србија и Кина“, се додава во написот.

Весникот наведува дека за некои, тоа пријателство покажува опасност од пренесување на овој пристап кон инвестиции во Европа и неговото негативно влијание врз локалното население, што кинеските компании го применуваат во сиромашните региони на светот.

Весникот го цитира поранешниот белградски градоначалник Драган Ѓилас, кој сега ја предводи најголемата опозициска партија, дека Кина работи во Србија на ист начин како и во Африка со истата стратегија.

„Основата на таа стратегија низ целиот свет беше воспоставување на блиски приватни односи со локалниот моќен човек во случајот на Србија, г. Вучиќ, демократски избран, но на свој начин сè повеќе е  авторитарен“, се вели во весникот, посочувајќи дека Вучиќ стана можеби најголемиот застапник на Кина во Европа.

Вучиќ, пишува весникот, рече дека Кина, која инвестираше стотици милиони долари во земјата и обезбеди милиони дози вакцини против ковид-19, „е единствената што може да и помогне на земјата“.

Тој го цитира Вучиќ како изјава дека кинескиот лидер Си Џинпинг не е само пријател на Србија, туку и брат, што, како што наведува весникот претходно, била улогата на Русија, која е врзана за Србија со заедничка православна вера и длабоки културни и политички врски.

Премиерот на Србија, Ана Брнабиќ, посочи дека кинеските компании исклучително и помагаат на Србија, но дека германските компании, на пример, вработуваат повеќе луѓе.

Она што предизвикува критики е честопати природата на кинеските инвестиции, не само обемот, се вели во весникот, повикувајќи се на Хуавеи кој инсталираше стотици камери опремени со технологија за препознавање лице низ Белград, критикувани од оние што ја бранат приватноста и посочувајќи дека Вучиќ ја користи Кина за намалување на демократските слободи.

„Љубовта меѓу избраниот лидер на Србија, кој наводно тежнее кон членство во Европската унија и тврди дека ги споделува нејзините демократски вредности, и господинот Кси, водачот на една од најрепресивните земји во светот, ги згрози Србите кои сакаат да се приклучат на Западот. “, пишува весникот.

Нудејќи големи заеми, вакцини и инвестиции без контрола и транспарентност што ги бара Европската унија, Кина му помогна на Вучиќ да исполни некои ветувања поврзани со српската економија, но според опозициската политичарка Мариника Тепиќ, сето тоа помага да се изгради полициска држава.

Весникот потсетува дека во јануари 26 членови на Европскиот парламент побараа преглед на „растечкото економско влијание на Кина во Србија“, вклучително и „опасни проекти со потенцијално разорни повеќекратни влијанија врз животната средина и околното население“.

Се зборува за голем скок на загадувањето над дозволеното од фабриката Бор во 2019 и 2020 година, што предизвика протести.

Активистите велат дека нивото на загадување во Бор опадна по протестите, но дека главната опасност сега е на југот, каде стотици кинески работници донесени од Зиџин развиваат едно од најголемите неискористени наоѓалишта на бакар и копаат по злато.

Негодувањето кај јавноста се зголеми во врска со издавањето налози за експропријација за да може Зиџин да изгради пристапни патишта и да го прошири рудникот.

Како што се наведува, Бор сега прави неверојатни 80 проценти од српскиот извоз во Кина, повторувајќи го моделот што е забележан во Африка, каде кинеските компании извлекуваат природни ресурси, кои потоа ги доставуваат назад во Кина.