Европа и Русија ќе загубат многу ако претседателот Владимир Путин ја исполни својата закана дека ќе го прекине снабдувањето со гас за земјите што тој ги смета за „непријателски“ доколку не платат во рубли. Дури и во екот на Студената војна, Москва никогаш не го прекина гасот за Европа, но во четвртокот Путин потпиша декрет со кој им наредува на странските купувачи да плаќаат во рубљи наместо во евра од 1 април или ќе се соочат без руски испораки.

Цената на струјата ќе зависи од берзата се додека…

ЕСМ се брани од извештајот на Ревизија за финансиско…

Европските престолнини го отфрлија ултиматумот и во петокот портпаролот на Кремљ Дмитриј Песков рече дека тоа нема да влијае на договорите до крајот на овој месец.

Иако заканата од недостиг доаѓа по високата побарувачка во европската зимска сезона, Европа сè уште има многу да загуби кога нејзините бизниси и домаќинства веќе се оптеретуваат од рекордните цени на енергијата, додека Москва би можела да прекине еден од главните извори на приходи.

Русија минатата година извезла околу 155 милијарди кубни метри (bcm) гас во Европа, обезбедувајќи повеќе од една третина од своето снабдување со гас.

Без него, Европа би морала да купува повеќе гас на лице место каде цените се веќе околу 500% повисоки од минатата година.

Германија и Австрија, и двете силно зависни од рускиот гас, ги активираа плановите за вонредни состојби, кои вклучуваат рационализирање доколку е потребно, а другите европски земји имаат планови.

„Неподготвеноста на купувачите да се придржуваат до наредбата (на Путин) ризикува да ги прекинат испораките. И купувачите и Гаспром ќе се соочат со загуби како резултат на тоа“, рече Дмитриј Полевој, аналитичар во брокерската куќа Локо-Инвест со седиште во Москва.

ЦРТИЧКА ЗА ПЛИН

Европските земји ќе мора да се натпреваруваат со Азија за да привлечат дополнителен течен природен гас (ЛНГ) од Катар или САД, па дури и меѓу себе за алтернативно снабдување со гасоводи од места како Норвешка и Алжир.

Американските извозници на ЛНГ веќе се појавија како големи победници од кризата со снабдување во Европа, додека Норвешка исто така имаше корист.

Грција во петокот рече дека би можела да избегне проблеми со снабдувањето со гас доколку руските текови бидат запрени под услов да има доволно гас на светскиот пазар.

Минатата недела, Соединетите Држави соопштија дека ќе работат на испорака на 15 милијарди кубни метри ЛНГ на Европската унија оваа година, но тоа нема целосно да го замени она што Русија го испраќа во Европа преку гасоводи.

Освен обидот да добијат повеќе на веќе растегнатиот глобален пазар на гас, неколку европски земји, исто така, рекоа дека ќе мора да користат повеќе јаглен, потенцијално да го продолжат животниот век на нуклеарните централи и да го зголемат производството на обновливи извори на енергија.

„Нарушувањето на протокот на рускиот природен гас кон Европа останува ризик од опашката. Европа има повеќе опции за алтернативни набавки и со сезонски ниска побарувачка во наредните месеци, нема ризик да остане без залихи оваа година“, рече Норберт Рикер од Швајцарската приватна банка Јулиус Баер.

Но, тој ризик би се зголемил кон зимските месеци кога побарувачката за гас обично расте.

Гасот во европското складиште може да биде доволен за пролет и лето без намалување на побарувачката, но Европа ќе ризикува да влезе следната зима со само околу 10% од гасот во складиштата до крајот на октомври без некои мерки за зачувување на енергијата, рече Катерина Филипенко, главен аналитичар во Вуд Мекензи.

За да се привлече повеќе ЛНГ од друго место, европските цени на големопродажниот гас ќе треба да останат повисоки од азиската референтна цена на ЛНГ. Ракетното зголемување на цените на бензинот веќе ги повредуваат потрошувачите и индустриите, а владите потрошија милијарди евра на мерки за да се обидат да ги заштитат.

„Мораме да бидеме свесни дека компаниите кои имаат потпишано долгорочни договори со Гаспром добиваат гас по значително пониски цени отколку што треба да платиме на пазарот за ЛНГ. Така ќе има влијание врз нашите цени на енергијата“, изјави еврокомесарот за енергија Кадри Симсон пред пратениците на ЕУ минатиот месец.

САМОСАБОТАЖА?

Русија се соочува со загуба на важен прилив на приходи за нејзините домашни финансии.

Во првите девет месеци од 2021 година, најновите податоци достапни од рускиот производител на гас Газпром покажуваат дека неговиот приход од продажба во Европа, Турција и Кина бил 2,5 трилиони рубљи (31 милијарда долари) од извозот на 176 милијарди кубни метри гас помеѓу јануари и септември.

„За Русија, одлуката за ограничување на снабдувањето би била како да си пука во нога“, велат аналитичарите во SEB Research.

Ако механизмот за плаќање е дизајниран да ја поддржи рубљата, тоа исто така може да биде краткотрајно. Пред инвазијата, руската централна банка бараше 80% од девизите од гасот да се претворат во рубли. Сега сето тоа ќе треба да се префрли во руската валута.

„Овој потег ќе ја отсече Русија од виталниот извор на девизи (FX) во време кога санкциите веќе масовно го ограничија пристапот на руската централна банка до нејзините девизни резерви“, велат аналитичарите на Fitch Solutions.

Европските купувачи постојано велат дека потегот претставува прекршување на договорот. Гаспром ризикува да биде вклучен во арбитражни тужби каде што може да биде принуден да плаќа големи казни во иднина.

Друго прашање е што Русија може да направи со гасот што вообичаено го испорачува во Европа. Претседателката на Горниот дом на рускиот парламент, Валентина Матвиенко, минатата недела изјави дека Москва би можела да ги пренасочи испораките на азиските пазари, меѓу другите.

Сепак, не постои гасовод што и дозволува на Русија да го испрати гасот доставен во Европа во Азија. Гасовод од Русија до Кина испраќа гас од други наоѓалишта што не ја снабдуваат Европа и нема интерконектор за пренасочување на тие текови.

Азиските пазари, исто така, можеби нема да сакаат да купат повеќе.

„Вие се правите себеси невозможни како снабдувач со гас за други земји. Колку е веројатно, на пример, Кина или Индија да изберат да се потпрат на рускиот гас ако Русија толку јасно покаже дека не се двоуми да го користи гасот како оружје. “, велат аналитичарите на SEB Research.

Наместо тоа, Русија би можела да биде принудена да го испумпува гасот во домашни складишта кои можат да соберат околу 72 милијарди кубни метри. Магацините во Европа во сопственост на Гаспром би можеле да содржат уште 9 милијарди кубни метри.

„Газпром“ очекува домашната побарувачка за гас да се зголеми на 260 милијарди кубни метри до 2026 година од 238 милијарди кубни метри во 2020 година и има планови за проширување на складирањето.

Но, на краток рок, доколку европскиот гас се пренасочи кон постојното складирање, тие би биле полни за три до четири месеци, а одредено производство на гас потоа би можело да се прекине, што ќе му наштети на долгорочниот раст, велат аналитичарите.

Извор: Ројтерс

Фото: Илустрација